Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

 
English | Nederlands

Nederlandsch Genootschap ter zedelijke verbetering der gevangenen, afdeling Alkmaar

Naam Nederlandsch Genootschap ter zedelijke verbetering der gevangenen, afdeling Alkmaar
Opmerkingen over naam Afwisselend wordt in de naam 'ter' en 'tot' zedelijke verbetering gebruikt; in 1946 verandert de naam in Nederlands Genootschap tot Reclassering
Plaats Alkmaar
Provincie Noord-Holland
Begindatum 1824 (oprichting)
Einddatum 1958 (laatste vermelding)
Levensbeschouwing neutraal
Richtgroep (uitleg)
De groep ten behoeve waarvan de vereniging actief is
Gevangenen, Verwaarloosde kinderen
Leden (uitleg)
De groep waaruit de leden afkomstig zijn
Mannen en vrouwen
Werkingsgebied Regionaal
Doelstelling

Uit het Reglement van het Genootschap ter zedelijke verbetering der gevangenen van 1827: B. Doel van het genootschap: (...)

art. 4: Het genootschap zal de zedelijke verbetering der gevangenen pogen te bevorderen: deels, terwijl dezelven nog zijn opgesloten; deels, en wel vooral, nadat zij de gevangenhuizen hebben verlaten. (Van Bemmelen p. 268)

'Het doel van het Genootschap is tweeledig: a. om in den kerker gevangenen door godsdienst en andere gepaste middelen op te heffen van hunnen val en te wapenen tegen nieuw misdrijf (...); b. om, buiten den kerker 1. ontslagenen, die gedurende hunne gevangenschap of hun verblijf in eene Rijkswerkinrichting buitengewone blijken gaven van beteren zin, behulpzaam te zijn tot verkrijgen van een eerlijk bestaan, en 2. bovenal jeugdige ontslagenen, bij het verlaten van den kerker of van een der huizen van verbetering en opvoeding, te beveiligen tegen verleiding en herhaling van misdrijf.' (Blankenberg)

Activiteit

Regl. 1827, art. 5: ter bereiking van het eerstgemelde doel, zullen, voor rekening van het Genootschap, doelmatige geschriften, onder de gevangenen, ter lezing of ten geschenke, worden uitgereikt. (...)

art.8: Voorts zal de zedelijke verbetering der gevangenen, door allerlei meest doelmatige en voor het Genootschap bereikbare middelen worden bevorderd; als daar zijn: 1. Het oprigten van Scholen in de gevangenhuizen. 2. Het geven van doelmatig Godsdienstig onderwijs in dezelven. [Voorts: Steun aan godsdienstleraren in de gevangenis; zelfs het ter hand nemen van een opleiding tot dit beroep] art. 14: Ingevalle, het aan het Genootschap vergund worde, ten nutte der gevangenen, werkzaam te zijn, zullen nogtans altijd tweederde gedeelten van de finantiëele krachten des Genootschaps ten nutte der in vrijheid gestelden worden besteed; als zijnde de eersten, uit eigen aard, meer voorwerpen van de onmiddelijke zorg van het Gouvernement -- de laatsten die van dit Genootschap. [Voorts art. 15 t/m 24 over vorm van bijstand: primaire hulp, waarvan de omvang zo mogelijk bij reglement zal worden vastgesteld; arbeidsbemiddeling; beloning van goed gedrag d.m.v. premies] (Van Bemmelen 268-273)

 

Blijkens het jaarverslag (over 1897) wordt door de afdeelingsbesturen het volgende voor ontslagen gevangenen gedaan: verstrekken van kleedingstukken, of gereedschap en kleeding, of kleeding en reisgeld; voorschotten tot voorziening in onderhoud; verschaffen van wekelijksche toelagen tot steun in verplegings- en onderhoudskosten; plaatsen van jongens in het Doorgangshuis te Hoenderloo, bij de Vereen. voor Halfverweesden; van meisjes op Tabitha, Bethel, Beth-Palet enz. De dames-comité's beijveren zich de vrouwelijke ontslagenen diensten te bezorgen, zoo er eenige hoop bestaat dat zij daar goed zullen oppassen.' (Blankenberg)

Afdeling van

(tezamen met het 'Dames-comité) van het Nederlandsch Genootschap ter zedelijke verbetering der gevangenen, opgericht in 1823 en gevestigd te Amsterdam

Heeft als deelnemer

het 'Dames-comité voor het bezoeken van vrouwelijke gevangenen' te Alkmaar, opgericht in 1860

Bestuursleden

in 1876:

'Mr. C.R.H. van Lelijveld, voorz., Z. van Arnhem, secret., J.M. de Sonnaville, penningm., P.A. van der Drift, J. van de Sluijs Veer, J.M.F. Wellans, Mr. N.H. de Lange, Mr. D.F. van Leeuwen, J.C. Kroon, Mr. M.A. Kluppel.'

Verantwoording gegevens

ad doelstelling, activiteit en levensbeschouwing:

gegevens ontleend aan de data m.b.t. de landelijk vereniging (afkomstig uit de inleiding van de inventaris van het archief van de landelijke vereniging, uit Van Bemmelen, Van zedelijke verbetering tot reclasseering pp. 54-55, 268-269, en uit Blankenberg e.a. Gids p. 928)

ad bestuursleden:

Adresboek van Alkmaar 1876 67.

ad eerste en laatste vermelding:

ontleend aan de archiefperiode van het verenigingsarchief in het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC)

Opmerkingen

ad levensbeschouwing:

neutraal met een protestants christelijke inslag. Zie de oproep van de oprichters: 'Welaan landgenooten! Eéns van zin, ééns van doel willen wij dan aanvangen, onder nederig opzien tot den Hemelschen Vader, die niemand uitsluit van zijn allesomvattende liefde en die zijne zon doet opgaan over boozen en goeden.' (Van Bemmelen 54-55.)

Archief

(Een deel van het) archief van de afdeling Alkmaar over de periode 1824 - 1958 bevindt zich in het archief van de  Algemene Reclasseringsvereniging en haar voorgangers, 1823 - 1986 dat onder toegangsnummer 204 wordt bewaard in het BHIC.

In het Noord-Hollands Archief bevindt zich onder toegangsnummer 62 het archief 'Gevangenissen Alkmaar' waarin o.m.  het 'Verslag van het Nederlandsch Genootschap tot zedelijke verbetering der gevangenen 10-5-1838, gedrukt.'

Toon archiefinfo
Verberg archiefinfo

Naam archiefbewaarplaats Brabants Historisch Informatie Centrum
Naam collectie De Algemene Reclasseringsvereniging en haar voorgangers, 1823-1986 (afdeling Alkmaar 1824 - 1958)
Beheersnummer 204
Toegang inventaris
Openbaarheid beperkte openbaarheid
Ledenlijsten ja

Lijst van namen leden en correspondentschappen, 1858 - 1895

Notulen ja

Notulen bestuur, 1905 - 1931 juni (geen notulen van eerdere datum)

Correspondentie ja

Uitgaande brieven, kopieën, 1824 - 1919

Financiƫle stukken ja

Staat van ontvangsten en uitgaven, 1858 - 1926

Registers van ontvangsten en uitgaven, 1858-1926