Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

'Verzorging van behoeftige gehuwde kraamvrouwen en van hare pasgeborene kinderen.'

Blijkens het verslag van 1845 verzorgde deze afdeling kraamvrouwen o.a. door uitdeling van spijs en turf, lakens, hemden, dekens, borstrokken, doeken, pakken, luren, hemdjes, doekjes, mutsjes en japonnetjes.

'Behoeftige kraamvrouwen die hulp aanvragen, als zij 4 à 5 maanden zwanger zijn, en reeds in wettigen echt 2 kinderen hebben voortgebracht (ten bewijze waarvan het trouwboekje moet worden vertoond) worden door deze vereeniging ondersteund.' (Blankenberg)

de Volksziektecommissie, van 1826-1828.

'Twee dames uit de gegoede stand, P.L. Emmen-Brugmans en de weduwe Fröichen-Willems namen het initiatief tot oprichting van het Genootschap van Moederlijke Weldadigheid'. Zij gaven daarmee, in tegenstelling tot diakoniën en armbesturen, gehoor aan de oproep van een Groningse geneesheer iets te doen aan de erbarmelijke omstandigheden waaronder minvermogende kraamvrouwen hun kinderen ter wereld moesten brengen. (Baron)

'Van 1829 tot en met 1877 waren de echtgenotes van koning Willem I, II en III beschermvrouwe van het genootschap en schonken zij jaarlijks f. 200.' (Baron)

J.H. van Zanten, Armenzorg in Nederland deel V gemeente Groningen (Amsterdam 1897) 234-235. (bewerkt door J.H. van Z. in opdracht der Vereeniging voor de Staatshuishoudkunde en de Statistiek)

U.G. Schilthuis Jz., Vereenigingen tot weldadigheid en inrigtingen ter bevordering van Volksopvoeding en Algemeen welzijn, bijzonder voor den minvermogenden stand, op 1 september 1850 te Groningen bestaande, behalve de gewonen diakonieën en armbesturen (Groningen 1850) 24-25.

M. Baron, 'Het Genootschap van Moederlijke Weldadigheid' in: Stad en Lande. Cultuur-historisch tijdschrift voor Groningen, jrg. 12 (2003) nr. 3, 2-6.

J.F.L. Blankenberg, H.J. de Dompierre de Chaufepié en H. Smissaert, Gids der Nederlandsche Weldadigheid (Amsterdam 1899) 802.

Als kraamvrouwen werden uitsluitend ondersteund: gehuwde moeders, op vertoon van huwelijksacte. Joodse vrouwen waren uitgesloten.

Tussen 1825 en 1845 werden 3350 kraamvrouwen en 3230 kinderen verzorgd.

Gemiddelde uitgave per jaar f. 1000,- (tot 1850)

Inkomsten: een jaarlijke bijdrage van H.M., contributie van de 219 vaste leden (vanaf f. 2), een legaat en bijzondere giften.

Na 1845 werden geen jaarverslagen meer gedrukt. Volgens mededelingen van het bestuur van de vereniging aan Van Zanten werden 'in de laatste jaren gemiddeld 200 kraamvrouwen per jaar ondersteund en zijn de uitgaven f. 750, dat is per kraamvrouw ongeveer f. 3,75. Deze uitgaven worden gedekt door fondsen tot een bedrag van f. 350 en contributies van leden en donateurs (lid is men als men f. 2,50 of meer betaalt, donateur als men minder geeft) bedragende ongeveer f. 400, welke som de laatste jaren door bedanken en overlijden verminderde.'