Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

• Vereeniging tot Christelijke verpleging van bedelaars en landloopers (of)
• Christelijke Vereeniging tot stichting en instandhouding van landbouwkoloniën (de latere naam)

zich het lot aan te trekken van "de broeders van den landweg", of "zondeweg", zoals bedelaars, dronkaards en landlopers destijds wel aangeduid werden

Mogelijk maken dat gedurende ten hoogste 12 maanden zwervers, ex-gevangenen en vrijgelatenen uit Veenhuizen in de hoeve "Het Hoogeland" te Beekbergen werden opgenomen om hen daar voor te bereiden op terugkeer in de maatschappij.

de ondersteunende dames-vereniging de Kwart-gulden Vereeniging met haar afdelingen over het gehele land.

in het hele land correspondenten en afdelingen, o.a. te Utrecht

de Centrale Bond van Inwendige Zending en Christelijke Philanthropische inrichtingen in Nederland, opgericht in 1901 en gevestigd te Amsterdam.

Het comité ter voorbereiding van de stichting van de vereniging bestond uit J. van 't Lindenhout, directeur van de Weesinrichting te Neerbosch, C.W. graaf van Limburg Stirum, mr. J.P.A. graaf van Limburg Stirum, dr. mr. W. van den Bergh, Hervormd predikant te Schaarsbergen, dr. L. Wagenaar, gereformeerd predikant te Arnhem, de heer Esser uit Beekbergen en de H.A.J. Leembruggen uit Zwolle en H.J. Koperen en M.J. Chevallier, welke laatste niet in het eerste bestuur terecht zou komen.

Z.K.H. de Prins der Nederlanden [Hendrik] en na diens dood H.M. de Koningin [Wilhelmina].

het eerste bestuur werd gevormd door een aantal van de oprichters

Het toevluchtsoord "Het Hoogeland" te Beekbergen werd op 17 oktober 1894 geopend. Er waren toen 5 personen opgenomen. Begin 1899 woonden er 47 personen en hadden 417 mensen de inrichting inmiddels weer verlaten.

Gedenkboek ter gelegenheid van het 40-jarig jubileum der Vereeniging "Het Hoogeland" Christelijke Vereeniging tot stiching en instandhouding van Arbeidskolonien (Uitgave van de vereeniging 1932)

J.F.L. Blankenberg, H.J. de Dompierre de Chaufepié en H. Smissaert, Gids der Nederlandsche Weldadigheid (Amsterdam 1899) 867.

ad oprichters en opmerkingen:

T.G.M. Versluis, Mathile Jacques Chevallier 1853-1909. Een portret van een burgemeester rond 1900 (Kesteren 1999) 39-44.

ad richtgroep:

zwervers, landlopers, ex-gedetineerden

Voorafgaand aan de oprichting oriënteerden de oprichters zich in de inrichtingen van Bodelschwing te Bielefeld.

ad leden:

Zij die minstens f. 3 per jaar betalen.

Inkomsten:

de contributies, giften, de opbrengsten van de kwartjesvereeniging, later van het 3 Cents Fonds. (Gedenkboek)

'de arbeid die verricht wordt [op het Hoogeland] is in hoofdzaak veld- en tuinarbeid alsmede boerenwerk; ook worden omliggende heidegronden ontgonnen. Een ander deel der mannen is met huiselijke werkzaamheden bezig, terwijl personen die het schoenmaken, kleedermakers- en timmermans-vak verstaan, daaraan arbeiden. (.....) De opbrengst der boerderij wordt voor zoover niet noodig voor het huishouden verkocht ten bate der stichting. Van de opbrengst van de verkoop van gecultiveerde gronden worden nieuwe ongecultiveerde gronden gekocht.' (Blankenberg)

J.M. Chevallier, bestuurslid van Vereeniging tot Christelijke verzorging van krankzinnigen en zenuwlijders in Nederland (Veldwijk) beoogde de inrichting voor bedelaars en landlopers  - nadat een eerste poging te Meteren mislukt was - naast de inrichting Veldwijk te vestigen. Hij ondervond zo veel weerstand daartegen dat het plan mislukte en Chevallier zich terugtrok/terug moest trekken. De uiteindelijke bestemming werd Het Hoogeland te Beekbergen. (Versluis)

ad laatste vermelding:

De instelling bestaat nog als stichting. De recentste door mij aangetroffen vermelding van de vereniging, is het gedenkboek uit 1947.