Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

'Bevordering der belangen van de ridders der Militaire Willemsorde beneden den rang van officier (...) Ook van hun weduwen en weezen.' (Everts)

'1. hen [de ridders van de Militaire Wilemsorde beneden den rang van officier] behulpzaam te zijn bij het verkrijgen van eene maatschappelijke betrekking bij het verlaten van den dienst;

2. hen te ondersteunen wanneer zij in behoeftige omstandigheden mochten verkeeren;

3. hunne weduwen en weezen te ondersteunen in geval van behoeftigheid;

4. wanneer zij betrekkingen nalaten, waarvan zij de kostwinners waren, deze een onderstandspenning te verzekeren. (...)

Behoeftige ridders en hunne weduwen worden met geld ondersteund of men poogt burgerbetrekkingen voor hen te vinden, wanneer zij den dienst verlaten; de uitdeelingen bestaan in giften in eens of wekelijksche uitkeeringen; de ondersteuningen verschillen van f 1 tot f 5, worden meest voor een jaar gegeven en hangen van den ouderdom en de behoeftigheid der gezinnen af. Aanvragen om ondersteuning zijn aan het hoofdbestuur te richten of aan het afdeelingsbestuur; de beslissing berust echter bij het hoofdbestuur te 's Gravenhage.' (Blankenberg 915-6)

'Er werden afdelingen opgericht, niet alleen in Nederland, zoals o.a. de afdeling Haarlem, maar ook in Nederlands-Indië'.

Het initiatief ging uit van Charles Boissevain, hoofdredacteur van het Algemeen Handelsblad en vice-admiraal jonkheer F. de Casembroot

Koning Willem III (Van Zelm van Eldik)

'De stichtingsoorkonde was in de Trêveszaal in 's-Gravenhage getekend.'

J.F.L. Blankenberg, H.J. de Dompierre de Chaufepié en H. Smissaert, Gids der Nederlandsche Weldadigheid (Amsterdam 1899) 915-916.

J. Everts, Gids voor Maatschappelijk Hulpbetoon in Nederland (Zeist 1933) [in opdracht van de Nederlandsche Vereeniging voor Armenzorg en Weldadigheid ter gelegenheid van haar 25 jarig jubileum met medewerking van een aantal deskundigen samengesteld door J.E].

ad oprichtingsdatum, Kon. Besluit, relaties, vergaderplaats, beschermheer en einddatum:

J. A. van Zelm van Eldik, Moed en Deugd Ridderorden in Nederland. De ontwikkeling van een eigen wereld binnen de Nederlandse samenleving (Zutphen 2003) 880, 881.

ad relaties:

Jaarboekje voor de Stad Haarlem 1891 1e jng. (Haarlem 1891) 111.

ad richtgroep:

oud-militairen.

ad einddatum:

Op 17 augustus 1955 fuseerden de Vereniging onder de zinspreuk Moed, Beleid en Trouw en de Stichting Fonds Ridderdagen tot de nieuwe Vereniging Fonds Ridderdagen onder de zinspreuk Moed, beleid en trouw.

Volgens de Gids der Nederlandsche Weldadigheid (p. 915) en Van Zelm van Eldik zetelde het hoofdbestuur van de vereniging te Den Haag, waar ook de stichtingsvergadering was gehouden. Hoewel de vestigingplaats van de vereniging Amsterdam werd, vervulden relatief veel Hagenaars posities in de vereniging, wat haar 'een wat Haagse tint' gaf. (Van Zelm van Eldik)

Blankenberg rechtvaardigt opneming van beroeps- of belangbehartigingsverenigingen in zijn Gids met de constatering 'dat met name bij deze vereenigingen de grens tusschen weldadigheid en onderlinge hulp moeielijk door te trekken viel. Wij hebben gemeend', aldus voorts Blankenberg, 'hier alleen die verenigingen te moeten opnemen die hetzij ook tot andere dan de deelgerechtigden (zij het ook bij uitzondering) tot het genot eener uitkeering toelaten, hetzij den ondersteunden (leden) geen recht op uitkeering geven, hetzij eindelijk de gelden, voor de ondersteuning bestemd, voor een belangrijk deel niet vinden uit eigen middelen, maar uit erfstellingen, legaten, schenkingen vrijwillige bijdragen enz. in één woord, uit anderer weldadigheid.' (Blankenberg 900)