Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

"De Bond stelt zich ten doel de handhaving en bevordering der evangelische vrijheid in de protestantsche kerkgenootschappen" (art. 1).

In de  algemene vergadering van 31 oktober 1872 werd art. 1 aldus gewijzigd: "Het Nederlandsch Protestantenbond is eene vereeniging van allen, die willen samenwerken om de vrije ontwikkeling van het godsdienstig leven te bevorderen, zoo binnen den kring der kerkgenootschappen als op ieder ander gebied". Tevens was in 1872 reglementair vastgelegd, dat men de bedoelde samenwerking zou trachten te verkrijgen, "door zich zooveel mogelijk in plaatselijke afdeelingen te vereenigen". (inventaris)

m.b.t. de armenzorg:

het instellen van een "Commissie voor Maatschappelijke belangen" die in 1896 'gediplomeerde ziekenverpleegsters uitnodigt zich op te geven bij de Commissie, om opgeleid te worden tot wijkverpleegster door de N.P.B.'

Belangrijk initiatief was het zenden van de dames Emilie Knappert en Lientje Kruysse naar Londen om de opzet van de wijkverpleging te bestuderen door er zelf in opleiding te gaan.

afdelingen van de Nederlandsche protestantenbond in het gehele land; van deze hielden rond de eeuwwisseling de volgende zich met 'zorg' bezig: Ameide-Tienhoven (bedeling), Amsterdam (wijkverpleging); Dieren-Rheden (ziekenverzorging en bedeling), Doesburg (onbekend), Haarlem (ziekenverzorging), Oud-Beijerland (winterbedeling) en Zwolle (Ziekenverpleging). (Kappelhof/Kingma).

Voorts ook:

Schiedam (bedeling) (Rook)

Deventer en Rotterdam (wijkverpleging) (Stolk)

De oprichtingsvergadering vond plaats onder voorzitterschap van A.S. Carpentier Alting, predikant te Dokkum

In de ledenvergadering van 11 oktober 1870 werden tot leden van het voorlopig hoofdbestuur gekozen: jhr. mr. J. de Bosch Kemper, oud-hoogleraar te Amsterdam, mr. C.W. Opzoomer, hoogleraar te Utrecht, J.P. de Keijser, predikant te Arnhem, F.G.L. Nolst Trenité, predikant van de Waalse gemeente te Utrecht, dr. W. Moll, hoogleraar te Amsterdam. A.S. Carpentier Alting, predikant te Dokkum en W. Zaalberg, predikant te Bergum. 27 oktober 1870 werden de functies aldus verdeeld: Opzoomer (voorzitter) en Zaalberg (penningmeester).

ad doelstelling en activiteit:

H.W. Stolk-Van Delen, Wijkverpleging in historisch perspectief. Ontstaan en ontwikkeling van de wijkverpleging (1890-ca  1930) met aandacht voor de aspecten van medicalisering en professionalisering (Amsterdam 1983) 7-10.

ad doelstelling en einddatum:

http://www.protestant.nl/geschiedenis/historische-encyclopedie/nederlandse-protestantenbond; geraadpleegd op 31 maart 2010

ad relaties:

D. Rook e.a. (reds.), Uit voorbije tijden. Momenten uit de opkomst en het voortbestaan der moderne richting in het zeventigjarig vereenigingsleven van vrijzinnig-godsdienstigen te Schiedam (Schiedam 1932).

ad doelstelling, oprichters en bestuursleden:

Gegevens ontleend aan de inventaris van het verenigingsarchief.

opmerking:

W.H. Posthumus en dr. Anna de Waal (red.), Van moeder op dochter (Bruna 1948); (3^e druk 1968) 176.

ad einddatum:

geen, de vereniging bestaat nog onder de naam: Vrijzinnige geloofsgemeenschap NPB

ad doelstelling:

Liefdadigheid was zeker niet het enige of voornaamste doel van de vereniging; het feit dat menig afdeling zich op het terrein van de wijkverpleging bewoog is, naast het initiatief m.b.t. de organisatie van de wijkverpleging, de reden dat ook de landelijke organisatie in de database is opgenomen.

In Van moeder op dochter wordt op p. 176 vermeld dat de wijkverpleging spoedig los kwamen te staan van de NPB.

ad activiteit:

'In 1898 werd in Arnhem, op een algemene vergadering van de N.P.B. besloten, wijkverpleging van het programma te schrappen. Men vond het toen beter dat dit werk werd aangepakt door verenigingen, die er speciaal voor dat doel waren'. (Wijkverpleging in historisch perspectief, 11)

ad levensbeschouwing:

vrijzinnig protestants