Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

1. aan minvermogende ooglijders, behalve gratis geneeskundig advies en behandeling, de noodige uit- en inwendige geneesmiddelen en verbandstukken te verstrekken;

2. brillen en kunstoogen tegen matigen prijs, zoo noodig en mogelijk gratis, te verschaffen;

3. lijders, wier verpleging te hunnent onmogelijk of zeer gebrekkig is, van goede ligging en verzorging te voorzien, door ze bij derden te besteden;

4. een geschikt lokaal aan te schaffen om er de loopende oogzieken te behandelen;

5. aan dit lokaal de gelegenheid toe te voegen om er de lijders op te nemen van wie sub 3. sprake is.

het gratis behandelen van behoeftige ambulante ooglijders in de polikliniek;

het opnemen van hen in de inrichting;

Hiervoor geeft de gemeente Rotterdam een subsidie van 'de laatste jaren gewoonlijk f. 2050,-.' Dit gold alleen inwoners van Rotterdam. Ooglijders van buiten de stad moesten een verklaring van hun armbestuur overleggen dat voor hen de rekening betaald zou worden.

i.c. correspondentschap te Schiedam, gevoerd door dr. C.J. Vaillant, van tenminste 1875 tot 1895; een Hulp-comité te Dordrecht. (Adresboek 1879)

Nadat de eerste jaren polikliniek was gehouden in een gehuurd lokaal, ging de vereniging in 1874 over naar een eigen gebouw in de Nadorststraat. Hier waren 24 bedden voor verpleegden aanwezig.

Vanaf 1881 kocht men belendende huisjes erbij met het oog op mogelijke uitbreiding. Er werd tot uitbreiding besloten in 1890. Tevens besloot het bestuur hiertoe een geldlening van f. 32.000 aan te gaan. In 1891 werd het nieuwe gebouw opgeleverd. (Falkenburg)

29 november 1866; 1 december 1871

Ph. Falkenburg, Armenzorg in Nederland II, gemeente Rotterdam (Amsterdam 1896) 213-224. (in opdracht der Vereeniging voor staatshuishoudkunde en statistiek bewerkt door Ph.F.)

Falkenburg vermeldt als bronnen: Mededeelingen van het bestuur. Statuten der Vereeniging. Jaarverslagen 1881-1890. Tabellen voor het Rijks-armenverslag over 1890-1892.

ad Koninklijke besluit van 1893:

Register van de Staatscourant 1893.

ad correspondentschap/comité:

Jaarboekje voor de stad en het kanton Schiedam, uitgegeven te Schiedam over de jaren 1865, 1870, 1875, 1880, 1885, 1890 en 1895.

Adresboek van Dordrecht 1879 (Dordrecht 1879)

inkomsten:

H.J. Dompièrre de Chaufepié, H. Smissaert en J.F.L. Blankenberg (reds.), Tijdschrift voor Armenzorg, 2e jrg. (1901) 87, 88.

ad laatste vermelding:

ontleend aan de omschrijving van het archief.

ad leden:

medici en contribuerende leden, niet-medici

Falkenburg baseert zich op de in 1871 gewijzigde statuten.

De uitgaven der vereeniging worden bestreden uit de ontvangst van

1. giften, legaten en erfstellingen;

2. jaarlijksche contributies.

In het Tijdschrift voor armenzorg, 2e jrg. (1901) wordt n.a.v. een verbouwing aan het alweer te klein geworden 'gesticht' opgemerkt: 'men is dan ook gelukkig te constateeren dat op de gemeentebegrooting voor 1901 uitgetrokken is een subsidie van f. 5000 en dat het aantal vaste contribuanten gestegen is.'

ad activiteit:

Falkenburg geeft een tabel van de werkzaamheden in het tijdvak 1866-1890 van tussen 1881 en 1892 behandelde patiënten, van het aantal verschafte adviezen en brillen, dit afzonderlijk voor de poli en de kliniek.

Voorts geeft Falkenburg over de jaren 80 en begin 90 een indeling van de patiënten:

zij die zelf betalen;

zij voor wie door particulieren wordt betaald;

zij die ondersteund worden door Burgerlijke Armbesturen en diaconiën;

diegenen wier opname door de inrichting zelf wordt betaald.

Voorts tal van tabellen over verdere financiële aangelegenheden.

ad laatste vermelding:

de Vereeniging tot het Verleenen van Hulp aan Minvermogende Ooglijders (1865) 1866-1970 en de Vereeniging Inrichting voor Ooglijders te Rotterdam (1874) 1892-1991 besloten na de Tweede Wereldoorlog samen een (nood)ziekenhuis en een polikliniek in te richten. Men besloot tot samensmelting [van beider oude inrichtingen] door de oprichting van de 'Stichting voor Ooglijders'. De gekozen datum van laatste vermelding is ontleend aan de in de inventaris van het archief aangetroffen 'Stukken betreffende de inschrijving in het Handelsregister en de liquidatie van de Vereniging, 1978-1985'.