Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

'Bevordering der belangen van de ridders der Militaire Willemsorde beneden den rang van officier (...) Ook van hun weduwen en weezen.' (Everts)

'1. hen [de ridders van de Militaire Wilemsorde beneden den rang van officier] behulpzaam te zijn bij het verkrijgen van eene maatschappelijke betrekking bij het verlaten van den dienst;

2. hen te ondersteunen wanneer zij in behoeftige omstandigheden mochten verkeeren;

3. hunne weduwen en weezen te ondersteunen in geval van behoeftigheid;

4. wanneer zij betrekkingen nalaten, waarvan zij de kostwinners waren, deze een onderstandspenning te verzekeren. (...)

Behoeftige ridders en hunne weduwen worden met geld ondersteund of men poogt burgerbetrekkingen voor hen te vinden, wanneer zij den dienst verlaten; de uitdeelingen bestaan in giften in eens of wekelijksche uitkeeringen; de ondersteuningen verschillen van f 1 tot f 5, worden meest voor een jaar gegeven en hangen van den ouderdom en de behoeftigheid der gezinnen af. Aanvragen om ondersteuning zijn aan het hoofdbestuur te richten of aan het afdeelingsbestuur; de beslissing berust echter bij het hoofdbestuur te 's Gravenhage.' (Blankenberg 915-6)

de landelijke Vereeniging onder de zinspreuk "Moed, Beleid en Trouw", opgericht in 1890 en gevestigd te Amsterdam

J.F.L. Blankenberg, H.J. de Dompierre de Chaufepié en H. Smissaert, Gids der Nederlandsche Weldadigheid (Amsterdam 1899) 915-916.

J. Everts, Gids voor Maatschappelijk Hulpbetoon in Nederland (Zeist 1933) [in opdracht van de Nederlandsche Vereeniging voor Armenzorg en Weldadigheid ter gelegenheid van haar 25 jarig jubileum met medewerking van een aantal deskundigen samengesteld door J.E.].

ad oprichtingsdatum, Kon. Besluit, relaties, vergaderplaats, beschermheer en einddatum:

J. A. van Zelm van Eldik, Moed en Deugd Ridderorden in Nederland. De ontwikkeling van een eigen wereld binnen de Nederlandse samenleving (Zutphen 2003) 880, 881.

ad relaties:

Jaarboekje voor de Stad Haarlem 1891 1e jng. (Haarlem 1891) 111.

ad richtgroep:

oud-militairen.

ad laatste vermelding en ledenaantal:

Het jaarboekje voor de Stad Haarlem van 1904 vermeldt dat de vereniging ongeveer 100 leden, donateurs en begunstigers telde.

Blankenberg rechtvaardigt opneming van beroeps- of belangbehartigingsverenigingen in zijn Gids met de constatering 'dat met name bij deze vereenigingen de grens tusschen weldadigheid en onderlinge hulp moeielijk door te trekken viel. Wij hebben gemeend', aldus voorts Blankenberg, 'hier alleen die verenigingen te moeten opnemen die hetzij ook andere dan de deelgerechtigden (zij het ook bij uitzondering) tot het genot eener uitkeering toelaten, hetzij den ondersteunden (leden) geen recht op uitkeering geven, hetzij eindelijk de gelden, voor de ondersteuning bestemd, voor een belangrijk deel niet vinden uit eigen middelen, maar uit erfstellingen, legaten, schenkingen vrijwillige bijdragen enz. in één woord, uit anderer weldadigheid.' (Blankenberg 900)