Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

1. Bestrijding en voorkoming van de criminaliteit van jeugdige personen in Rotterdam, en bestudeering van alle daarmee samenhangende toestanden en vraagstukken.

2. Duurzame verzorging in of buiten gestichten van minderjarigen, wier handelingen hebben geleid of gevaar loopen te leiden tot strafrechtelijk onderzoek of vervolging.

De vereniging heeft zich in drie afdelingen georganiseerd, elk met eigen takenpakket:

De belangrijkste taak van de eerste, tevens Algemeene Afdeling, die ook verantwoordelijk was voor de huishoudelijke gang van zaken in de vereniging, was 'de bestudeering en wetenschappelijke of theoretische behandeling der crimialiteit der jeugd'. Hierbij was er sprake van nauwe samenwerking met de wereld van de rechtbank.

Afdeling II: De leden van deze afdeling behartigden lopende juridische zaken: de juristen bestuderen de processen verbaal van jeugdige verdachten en adviseerden daarna zowel de rechtbanken als de patronen/nessen van de afdeling III over de aanpak van de aangehouden kinderen. (Op den duur steeds meer ook van kinderen die uit voorzorg werden aangebracht.) 

Afdeling III: De leden van deze afdeling behartigden het patronaat over die kinderen bij wie het niet tot een strafzaak kwam of die uit tuchthuis of gevang vrijkwamen (mondjesmaat wegens geldgebrek).

de Nederlandsche Bond tot Kinderbescherming, opgericht in 1899 en gevestigd te Amsterdam.

Nederlandsch Verbond der Vereenigingen Pro Juventute, opgericht in 1901 en gevestigd te Amsterdam.

Het Comité van oprichting bestond uit 'de Heren Mr J.W. Alting Meer, G.A.M. de Bruyn, Mr W.L. Luyken Glashorst, Th. Nolen, Dr J.H. de Ridder en Mr J.G.L. Nolst Trinité.'

De oprichters vormden, aangevuld met 'Mr S.J.L. van Aalten, Jkvr. C. Reuchlin, Mr Th.A. Fruin en de Heer J.B. Verhey,' het eerste bestuur.

J. van der Zijl (red.), Gids voor vereenigingen op het gebied der Kinderverzorging (Den Haag 1912) 15.

Marjan Beijering, 100 jaar jeugdzorg in Rotterdam Pro Juventute humanitas (Rotterdam 1996).

Vijftig jaren "Pro Juventute te Rotterdam" 1899 - 6 Mei - 1949 (uitgave van de Sociale Voorlichtingsdienst. 's Gravenhage 1949).

Register van de Staatscourant van 1899.

D. Simons, ' "Pro Juventute" in 1900', in: Tijdschrift voor Armenzorg 2e jrg. 1901, 129-131 (Een vergelijkende studie van de jaarverslagen van de vier, op dat moment nog zonder organisatorisch verband bestaande Pro Juventute-verenigingen.)

Vermeld in J.F.L. Blankenberg, H.J. de Dompierre de Chaufepié en H. Smissaert, Gids der Nederlandsche Weldadigheid (Amsterdam 1899) 695.

ad laatste vermelding:

De vereniging wordt vermeld als een in 1962 'voor haar preventieve, niet- justitiële werk, ter voorkoming van onaangepast gedrag bij minderjarigen' door het ANV-Visserfonds gelauwerde instelling. Zie http://nl.wikipedia.org/wiki/ANV-Visser_Neerlandia-prijs (geraadpleegd op 21 oktober 2010).

Wanneer de omzetting van vereniging in stichting precies heeft plaatsgevonden is zonder inzage in de archieven moeilijk vast te stellen.

Beijering stelt dat de Pro Juventute verenigingen inspeelden op de steeds luider vertolkte liberale opvatting dat tekortschietende ouders uit de ouderlijke macht ontzet moesten kunnen worden. Met de kinderwetten, in 1901 afgekondigd, maar - door intensieve voorbereidingsfase - eerst in 1905 in werking gebracht, werd dit mogelijk.

Het bestuur van de afdeling I was ook het verenigingsbestuur.