Nederlandse Hervormde Kerk, Hervormde Emigratie Commissie
| Naam archiefvormer | Nederlandse Hervormde Kerk, Hervormde Emigratie Commissie |
| Periode van bestaan | 1948-(1981) |
| Land van herkomst archiefvormer | |
| Navigatiekaart | Algemeen Australië Canada |
| Naam, varianten | Commissie voor boordpredikanten; H.E.C.; HEC; Stichting Hervormde Emigratie Commissie |
| Organisatie en inrichting | Toon Verberg Algemeen, zie Nederlandse Hervormde Kerk, Generale Synode
In 1947 werden de eerste initiatieven genomen voor de geestelijke verzorging van hervormde emigranten, begin 1948 gevolgd door instelling van een kleine 'commissie ad hoc' voor boordpredikanten. Aanvankelijk bestond deze commissie uit drie personen (K.H.E. Gravemeijer, A.A. van Rhijn en F.L.S.F. baron van Tuyll van Serooskerken). Zij had als taak om predikanten aan te stellen die de pastorale zorg van emigranten tijdens de bootreis behartigden. Op 16 maart 1948 formaliseerde de Algemene Synodale Commissie van de Nederlandse Hervormde Kerk de commissie en noemde deze Hervormde Emigratie Commissie.
In de periode juni 1948 tot juli 1949 werd de Hervormde Emigratie Commissie sterk uitgebreid. Zij kreeg een bestuur en een bureau met een secretaris en enkele medewerkers. Op 23 juni 1952 werd de stichtingsvorm aangenomen, om deel te kunnen hebben in de oprichting van de Algemene Emigratie Centrale. De stichting HEC zetelde in Den Haag.
De Stichting Hervormde Emigratie Commissie had een Algemeen Bestuur van ten hoogste negen leden. Vanaf 1952 werd tenminste één lid van de Hervormde Vrouwendienst opgenomen in het bestuur, dat uit zijn midden een Dagelijks Bestuur benoemde. De Hervormde Emigratie Commissie was een van de organen van bijstand van de Generale Synode. Zij wenste nadrukkelijk géén emigratie-aanmeldingsorgaan te zijn, maar haar taken te vervullen in samenwerking met de Christelijke Emigratie Centrale, de Algemene Emigratie Centrale en de openbare aanmeldingsorganen (Gewestelijke Arbeidsbureaus).
De Hervormde Emigratie Commissie vormde Provinciale Emigratie Commissies als contactorganen met de plaatselijke Nederlandse Hervormde Kerken.
De Hervormde Emigratie Commissie behoorde in juli 1952 tot de oprichters van de Algemene Emigratie Centrale. Op grond van dit lidmaatschap kregen vertegenwoordigers van de HEC zitting in de Raad voor de Emigratie en het Emigratiebestuur. Op basis van nadere afspraken werd bepaald dat de zetel van één van de plaatsvervangende leden van de Christelijke Emigratie Centrale in het Emigratiebestuur altijd zou worden opgevuld door een lid van de Hervormde Emigratie Commissie.
voorzitter HEC landelijk: 1948-1949 K.H.E. Gravemeijer 1949-1951 J.J. Stam 1951-1951 E. Emmen (wnd. vz.) 1951-1953 D. Rijnders 1953-1962 M. Boon 1962-1970 A.W. Visser
secretaris / hoofd bureau HEC: 1948-1952 O.A. Gobius 1952-1955 J.A. Quack 1956- na 1967 N.J. Prinsen |
| Taak, activiteiten | Toon Verberg De taak van de HEC was het behartigen van de geestelijke en de zedelijke belangen van ingezetenen in Nederland die emigreerden en zo nodig ook van voormalig ingezetenen, die al geëmigreerd waren.
De belangenbehartiging strekte zich uit tot ingezetenen in het algemeen en in het bijzonder van diegenen die lid waren van de Nederlandse Hervormde Kerk of van één van de andere kerken, die aangesloten waren bij de Oecumenische Raad van Kerken in Nederland. In december 1951 delegeerde het bestuur van de Oecumenische Raad van Kerken in Nederland deze belangenbehartiging van alle leden van de in de Oecumenische Raad samenwerkende kerken aan de Hervormde Emigratie Commissie. Aangesloten bij de Oecumenische Raad van Kerken in Nederland waren: - de Nederlandse Hervormde Kerk - de Doopsgezinde Gemeente - de Evangelisch Lutherse Kerk - de Hersteld Evangelisch Lutherse Kerk - de Oud-Katholieke Kerk - de Remonstrantse Broederschap - de Unie van Baptistengemeenten in Nederland
Een belangrijk onderdeel van de belangenbehartiging vormde voorlichting van aspirant-emigranten over de kerkelijke situatie in de bestemmingslanden; vorming van de emigranten door middel van voorbereidingsweekends; het verzorgen van de kerkelijke rapporten (attestaties) van de vertrekkende emigranten en het onderhouden van de contacten met de predikanten en sociaal werkers, die uitgezonden waren naar het buitenland voor de nazorg, evenals het onderhouden van de contacten met de ontvangende kerken in het buitenland (in Australië: vooral de Presbyterian Church of Australia; in Canada: de United Church Canada; Reformed Church of America, Christian Reformed Church Canada).
Daarnaast hoorde het bestuderen van onderwerpen, die samenhingen met emigratie in de ruimste zin van het woord tot de taken van de HEC.
De Provinciale Emigratie Commissies dienden de kerkenraden van de plaatselijke gemeenten en de classicale vergaderingen erop te wijzen dat zij de aspirant-emigrant geestelijk moesten voorbereiden op emigratie. Tevens streefde de Hervormde Emigratie Commissie ernaar dat er - na het ontstaan van eigen aanmeldingspunten van de Algemene Emigratie Centrale - er een lid van de Provinciale Emigratie Commissie zitting had op de bureaus van de AEC-aanmeldingskantoren. |
| Voorloper | Commissie (ad hoc) voor boordpredikanten |
| Opvolger | geen |
| Typering instelling | |
| Typering taken | |
| Kerkelijke denominatie / zuil | |
| Doelgroepen | |
| Verband met andere archiefvormers: is vertegenwoordigd in: | |
| Literatuur | Toon Verberg uitgaven De kerk aan het werk. Een schets van de betekenis der organen van bijstand voor het leven der Nederlandse Hervormde Kerk en hun Geschiedenis van 1945 tot 1955, samengesteld in opdracht van het moderamen van de Generale Synode der Nederlandse Hervormde Kerk, door de Raad voor de zaken van Pers en Publiciteit (Den Haag 1955) 130-132.
Van emigrant tot immigrant. Een woord van de Nederlandse Hervormde Kerk tot hen die gaan emigreren (Den Haag 1958). [Uitgave van de Hervormde Emigratie Commissie]
De kerk zingt (z.p. 1958, 5e druk). [Uitgave van de Gereformeerde Kerken in Nederland. Generale Deputaten voor de emigratie; Stichting Hervormde Emigratie Commissie]
Eenvoudige handleiding tot het volgen van diensten in Protestantse Kerken in Canada, Australië, Nieuw-Zeeland en Zuid-Afrika. Aangeboden door de Emigratie Commissie van de Nederlandse Hervormde Kerk (Den Haag z.j.).
literatuur Mol, J.J., Churches and emigrants. A sociological study of the mutual effect of religion & emigrant adjustment (Den Haag 1961). [Hans Mol was uitgezonden door de Nederlandse Hervormde Kerk en schreef deze dissertatie n.a.v. zijn ervaringen bij het werk onder Nederlandse emigranten in Australië]
Prinsen, N., De Nederlandse Hervormde Kerk en emigratie naar Canada en Australië na de Tweede Wereldoorlog (Bunnik 2005). |
| Doorgenomen archieven / series | archief van de Hervormde Emigratie Commissie
NHKerk, Hervormde Emigratie Commissie, Provinciale Emigratie Commissies
|
| Periode archief | 1948-1968 |
| Vindplaats | Protestantse Kerk in Nederland, Protestants Landelijk Dienstencentum, Utrecht, hulpdepot Wierden. Het archief zal na bewerking worden overgebracht naar Het Utrechts Archief. |
| Openbaarheid | beperkt. Toestemming voor raadpleging is te verkrijgen via de archivaris van de Protestantse Kerk in Nederland, Protestants Landelijk Dienstencentrum, Utrecht. |
| Omvang; inventarisnummers | 15,6 m. 124 dozen |
| Informatiedrager | |
| Vernietigd | onbekend |
| Toegang(en) | Inventaris van het archief van de Hervormde Emigratie Commissie |
| Kenmerk toegang | 085 |
| Indices op toegang | Plaatsingslijst in volgorde van plaatsing; Lijst van later toegevoegde stukken, niet nader geordend |
| Originele archivalia van archiefvormer in andere archieven | onbekend |
| Originele archivalia van andere archiefvormers in dit archief; gedeponeerde archieven | geen |
| opmerkingen structuur archief | Het archief is oorspronkelijk voorlopig geïnventariseerd door het Nationaal Archief, Den Haag (2.19.100) en in 2005 overgebracht naar het PLD (Wierden). In de beschrijving zijn de oude doosnummers aangehouden. De doosopschriften dekken de lading slecht. De meeste dozen bevatten diverse omslagen over zeer diverse onderwerpen. |
| Seriële bescheiden | organisatie - Notulen vergaderingen HEC, Dagelijks Bestuur HEC 1949-1959 (doosnr. 22, 29, 33, 35, 39, 41-42, 82-83) - Convocaties, agenda's vergaderingen HEC (doosnr. 29, 33, 35, 39, 41-42) - Jaarverslagen HEC (brochures) 1959-1965 (doosnrs. 45; 48; 50-51; 54; 56; 61-62; 65) - Ingekomen en afschriften van uitgegane stukken HEC 1949-1963 (doosnr. 28-29, 33, 36-37, 39, 41-44, 55-56, 76, 82)
- Notulen, agenda's vergaderingen Algemene Emigratie Centrale 1952-1967 - Ingekomen en uitgaande stukken, kwartaaloverzichten, jaarverslagen AEC (doosnr. 13, 20, 33, 35, 37, 74-75)*
- Notulen Emigratiebestuur 1954-1956, 1960, 1966 (doosnr. 72, 78)* - Notulen, rapporten Commissie der Kerk Overzee (doosnr. 51, 61)
(jaar)verslagen overige instanties - Jaarverslagen emigratieorganisaties; Onderafdeling Emigratie Hoge Commissariaat der Nederlanden in Indonesië (doos 57)
- Verslagen Raad voor het Kerkewerk onder Nederlandse immigranten binnen de Presbyterian Church Australië en de Nederlandse Gemeente in de Presbyterian Church in Australia, te Sydney 1956-1961 doosnr. 35, 36, 38, 48)
reisverslagen boordpredikanten - Reisverslagen (Australië, Canada, Nieuw-Zeeland ) (doosnr. 28, 75, 77) - (Reis)verslagen en rapportages van boordpredikanten, geestelijke verzorging op emigrantenschepen 1949-1962 (21, 34-35, 38, 40, 43-45, 49)
emigrantengegevens - Naamlijsten vertrokken emigranten 1952-1954 (doosnr. 17, 20, 23, 24, 26-27)*
- Vertreklijsten (per schip, vliegtuig naar diverse landen) 1952-1954 (doosnr. 1, 17; 20; 24; 26-27)*
- Dossierkaarten en kerkelijke rapporten emigranten naar Australië, Canada e.a. A-Z 1955, 1959 (doosnr. 95)* - Dossierkaarten en kerkelijke rapporten emigranten naar Canada, USA, Rhodesië 1956, 1959, 1963, 1966 (doosnr. 84) - Dossierkaarten van vertrokken emigranten (aanmeldingskaarten) 1958; 1959-1962, USA, M-S; M-R; (doosnrs. 93-94) - Dossierkaarten van vertrokken emigranten (aanmeldingskaarten) 1958-1962 K-L; 1959-1964 A-K (doosnr. 32)* - Dossierkaarten van vertrokken emigranten (aanmeldingskaarten) 1957 M-Z (doosnr. 89) - Dossierkaarten van vertrokken emigranten (aanmeldingskaarten) 1957 West- en Zuid-Amerika 1950 (doosnr. 8) - Dossierkaarten A tot Roster 1958-1961 (doosnr. 64) - Dossierkaarten A-K; R-Z 1963 (doosnr. 36, 84, 88-89)* |
| Statistische gegevens | - Overzichten van de Nederlandse Emigratie Dienst 1954-1956 (doosnr. 78) - Maandoverzichten aantallen vertrokken personen, per land van bestemming |
| Verwijzingen naar wetten, Nederland |
|
| Inhoud overig | organisatie - Stukken betreffende de oprichting; statuten (doosnr. 6, 7, 63)* - Financiële bescheiden (begrotingen HEC; AEC; jaarrekeningen; bijlagen bij de jaarrekeningen, lijsten van inkomsten uit emigratiecollecten, gehouden door HEC; opbrengsten per provincie) 1950-1964 (doosnr. 7, 15, 16, 22, 29, 33, 35, 39, 42, 45, 48, 55, 77)
- Stukken met betrekking tot de Commissie Landbouw Emigratie (Commissie Schilthuis) (doosnr. 6)
Correspondentie HEC met: - Algemene Emigratie Centrale 1952-1967 (doosnr. 20, 33, 35, 37, 43, 53, 61, 74-75, 77)* - Boordpredikanten (naar diverse bestemmingen) (doosnr. 2, 13, 26, 29, 40, 51) - Christelijke Emigratie Centrale 1950-1960 (doosnr. 28, 33, 35, 37) - Commissaris voor de Emigratie 1951-1959 (doosnr. 12, 19, 24, 33, 35, 41, 53) - Directoraat-Generaal voor de Scheepvaart 1953-1956 (doosnr. 25, 28, 31, 35) - Emigranten en met kerkenraden over emigranten 1951-1966 (doosnr. 11-12, 15, 20, 22, 28, 53, 58, 62)* - Emigratie Bestuur (doosnr. 33, 61) - Emigratiebesturen (doosnr. 3, 17, 22, 30) - Generale Synode Nederlandse Hervormde Kerk; Generale Financiële Raad 1962-1964 (doosnr. 50, 58)* - Interkerkelijk Overleg inzake Radioaangelegenheden (IKOR) 1949-1950 (doosnr. 6-7)* - Hervormde Immigratie Commissie Pretoria, Zuid-Afrika 1955-1956 (doosnr. 30, 35) - Katholieke Centrale Emigratie Stichting 1954, 1964 (doosnr. 28, 59) - Nederlands Bijbelgenootschap 1951-1953 (doosnr. 12, 19, 24) - Nederlandse Christelijke Radio Vereniging (NCRV / IKOR) 1949-1950 (doosnr. 6-7) - Nederlandse Emigratie Dienst 1954-1965 (doosnr. 33, 35, 59) - Predikanten in het buitenland (algemeen, per land/kerk en op naam predikant) 1950-1966: - Australië, Canada, Nieuw-Zeeland, Verenigde Staten, Zuid-Afrika - Presbyterian Church Australia; Presbyterian Church New-Zealand; Reformed Church in America; United Church of Canada; Presbyterian Church of Canada; Church World Service New York, (doosnr. 1, 8, 10-11, 14-15, 17, 19, 21, 25-27, 30, 32, 35-38, 40-42, 44, 46-48, 52, 54, 57-58, 60, 63)* - Provinciale Emigratie Commissies 1950-1958 (doosnr. 7, 26, 41, 43) - Rijksarbeidsbureau; Gewestelijke Arbeidsbureaus 1952-1953 (doosnr. 8, 20, 24) - Stichting Landverhuizing Nederland 1952 (doosnr. 20) - Zeevarende Gemeente Rotterdam; Varende Gemeente Amsterdam 1952 (doosnr. 21)
Correspondentie betreffende - Emigratie naar Europa (Frankrijk; Turkije; Zweden, Noorwegen, Denemarken, Ierland, Duitsland) 1949-1950 (doosnrs. 5, 6, 8, 9)* - Emigratie naar Zuid-Amerika (Argentinië, Brazilië; Chili; Peru; Suriname; Uruguay; Venezuela 1949-1954 (doosnrs. 1, 6, 8, 17, 22, 27, 83) - Repatrianten uit Indonesië 1951 (doosnr. 15) - Kerkelijke situatie in Saoedi-Arabië 1951 (doosnr. 11); Brits-Indië (doosnr. 13) en Indonesië (doosnr. 13)
Correspondentie Interkerkelijke Commissie voor de geestelijke verzorging op Passagiersschepen met: - Koninklijke Rotterdamse Lloyd (doosnr. 27, 35, 37, 52, 57) - Stoomvaartmaatschappij Nederland (doosnr. 27, 35, 37, 52, 57) - Holland Amerika Lijn (doosnr. 27, 35, 37, 52, 57)
Voorlichting en vorming emigranten - Emigrantencursussen Stichting Oud-Poelgeest en Federatie Vormingscentra tot voorbereiding Nederlandse emigranten; cursuslijsten; lezingen over emigratielanden; Algemene Emigratie Centrale 1949-1964 (doosnr. 6, 12-13, 43-44, 48, 53, 58, 62, 67) Werkzaamheden boordpredikanten - Ongevallenverzekering boordpredikanten 1960-1966 (doosnr. 44, 47, 49, 57, 62) - Brochures, folders, correspondentie inzake aanvragen van tijdschriften en lectuur voor emigranten (aan boord van emigrantenschepen) (doosnr. 6, 19, 24, 26, 28, 29, 35-36, 43-44, 47, 51-52, 57-59, 61-63)* Wetgeving - wet op de organen voor de emigratie 1952 (doos 69) |
| Bestemmingslanden | |
| Opmerkingen | 1) In de collectie Jaarverslagen van de organen van bijstand van de Nederlandse Hervormde Kerk bevinden zich gestencilde jaarverslagen van de Hervormde Emigratie Commissie 1949; 1952-1971; 1981 (doos 18). De jaarverslagen zullen, voor zover niet aanwezig, worden ingevoegd in het archief-HEC.
2) Ter signalering: Het Utrechts Archief, toegangsnr. 371 Oecumenische Raad van Kerken (31,36 m. beperkt openbaar) - Hervormde Emigratie Commissie 1950-1952, 1958-1962 (inv.nr. 106)
Rijksuniversiteit Groningen - Brieven van de Stichting Hervormde Emigratie Commissie (J.A. Quack) aan Johannes Lindeboom 1954 (3, met bijlagen)
3) appreciatie: Hoewel het archief slecht geordend is, maakt het een behoorlijk complete indruk voor wat betreft de werkzaamheden die werden verricht door de Hervormde Emigratie Commissie (en daarmee door de Nederlandse Hervormde Kerk). Tevens biedt het door de correspondentie met zeer diverse correspondenten een goed zicht op de uitvoerende werkzaamheden, voorafgaand aan het vertrek van de emigrant en de contacten van de kerk in de landen van ontvangst ten behoeve van de nazorg. Het biedt eveneens een goede ingang op de werkzaamheden van de Algemene Emigratie Centrale. |
| Titel | Dossierbeschrijving Nederlandse Hervormde Kerk, Hervormde Emigratie Commissie |
| Inventaristekst | seriële bescheiden - doos 1 Vertreklijsten Bevat o.m. vertreklijsten naar Australië, Nieuw-Zeeland, Zuid-Afrika, Verenigde Staten van Amerika 1963. De lijsten bevatten de volgende gegevens: naam, sekse, burgerlijke staat, leeftijd (geboortedatum), religieuze denominatie, voormalig beroep, ontschepingshaven, aantal personen, regeringsbijdrage aan overtocht, free allowance, gewenste bestemming, gegarandeerde accommodatie. Soms bevatten de formulieren aantekeningen betreffende het soort vervoer of een vermelding van de boordpredikant.
- doos 32 Dossierkaarten van vertrokken emigranten (aanmeldingskaarten) 1958-1962 K-L; 1959-1964 A-K Niet aangetroffen in deze doos.
- doos 36, 84, 88, 89 Dossierkaarten A-K; R-Z 1963 Conform doosbeschrijving. Soms met bijbehorende kerkelijke rapporten.
- doos 95 Dossierkaarten en kerkelijke rapporten emigranten naar Australië, Canada e.a. A-Z 1955, 1959 Conform doosbeschrijving. De dossierkaarten geven de formele administratieve gang van zaken m.b.t. het emigratieproces weer. De kerkelijke rapporten variëren in omvang, maar geven in het algemeen een typering van de persoonlijkheid van de aspirant-emigrant of emigrantenunit en bevatten een grote hoeveelheid persoonlijke informatie.
inhoud overig - doos 6 Correspondentie 1948-1959 De doos bevat diverse omslagen met inkomende correspondentie en minuten van uitgaande brieven en een omslag (015cat 1959 (doorgestreept)) met interne beleidsnotities en memoranda ('Kerk en emigratie' [1947-1948]) m.b.t. een standpuntbepaling van de Nederlandse Hervormde Kerk ten aanzien van de verantwoordelijkheid voor de emigrerende leden en eventuele samenwerking met de Christelijke Emigratie Centrale. Correspondenten zijn o.m.: - Interkerkelijk Overleg inzake Radioaangelegenheden (IKOR) 1949-1950 - Christelijke Emigratie Centrale - particulieren met verzoeken om inlichtingen over bestemmingslanden, aanvragen geestelijke verzorging op emigrantenschepen.
- doos 8 Correspondentie 1948-1950 De doos bevat omslagen met correspondentie en interne beleidsnotities o.m. met betrekking tot: - samenwerking HEC-CEC naar aanleiding van het onderzoek van de Commissie Landbouw Emigratie (Commissie Schilthuis 1949-1950) - instelling / uitbreiding Hervormde Emigratie Commissie n.a.v. een bezoek bij minister Joekes van Sociale Zaken (1950). Daarnaast bevat de doos diverse documentatie (folders Christelijke Emigratie Centrale "Aan de Emigranten van de 'Volendam'/Sibayak" etc. met inlichtingen over de mogelijkheden in Australië op kerkelijk gebied).
- doos 10 Correspondentie De doos bevat o.m. omslagen met correspondentie en beleidsnotities betreffende: - predikanten die solliciteren naar een vast beroep in een van de emigratielanden (o.a. Australië) - attestaties - samenwerking Hervormde Emigratie Commissie - Christelijke Emigratie Centrale 1951: (de omslag geeft zicht op de aanvangsmoeilijkheden in de samenwerking) - 014 diversen (uitvoering apostolaire taak onder emigranten 1951) - 014 Hervormde Emigratie Commissie (bevat correspondentie en beleidsnota over toekomstige werkzaamheden HEC en reacties hierop o.m. van het Koninklijk Nederlands Landbouw Comité).
- doos 19 Correspondentie De doos bevat o.m. omslagen betreffende: - de Oecumenische Raad van Kerken (correspondentie) - vervoersmaatschappijen, aanvragen informatie - HEC algemeen 1952 (financiële stukken, stukken van de generale Financiële Raad; stukken betreffende personeel, diversen) - HEC Diversen (oprichting Stichting Hervormde Emigratie Commissie 1952)
- doos 20 Vertreklijsten; Algemene Emigratie Centrale De doos bevat diverse omslagen, o.m. betreffende - de Algemene Landbouw Emigratie Commissie (KNLC); de Algemene Emigratie Centrale - emigranten: naamlijsten - 16 DEI het Nederlandse Vrouwen Comité (correspondentie over de instelling van Provinciale Advies Commissies voor de voorlichting van vrouwen).
- doos 22 Emigranten, diversen De doos bevat drie mappen, onderverdeeld in meerdere omslagen. Ze betreffen o.m.: - map 1: is getiteld 'voorheen emigranten Canada I-P 1953'. De map bevat 6 omslagen: - HEC Algemeen - HEC Diversen - HEC Financiën - HEC Notulen - HEC Personeel - HEC Vergadering
map 2: is getiteld 'voorheen Emigranten Zuid-Afrika 1952'. De map bevat 2 omslagen: - 18 PRE bedankbrief aan emigratiecommissie NVC voor toezending jaarverslag 1953 (1 stuk) - 19 Diversen
map 3: is getiteld 'Archief HEC doos 22'. De map bevat 9 omslagen: - HEC Algemeen - Notulen HEC 1953 - Verslag protestantse geestelijke verzorging a/b Sibajak 1953 - omslag met correspondentie - diverse landendossiers.
- doos 27 Emigranten De doos bevat diverse mappen, waaronder - Australië algemeen (Predikanten voor Australië).
- doos 28 Correspondentie met/over boordpredikanten . De doos bevat diverse mappen, waaronder: - map 15b GVE Correspondentie met geestelijke verzorgers - map Correspondentie met predikanten over het maken van een reis als boordpredikant - map Algemene informatie aan emigranten: - map XI/6 Algemene Emigratie Centrale, afdelingen 1954 (betreffende de organisatorische opzet van de AEC/deelnemende instellingen; installatie plaatselijke aanmeldingsorganen Groningen, Friesland, Drente; vragenlijsten in te vullen door de emigrant etc.) - map Christelijke Emigratie Centrale (met o.m. verslag T. Cnossen reis naar Canada, Australië, Nieuw-Zeeland) - map persberichten 1954 (bevat o.m. stukken betreffende kadercursussen voorlichters aanmeldingskantoren, lezing ds. Van Veldhuizen over emigratiemotieven; tekst van J.A. Buurma, De aanpassingsproblemen van de Nederlandse emigranten in Canada, 11 p. getypt) - map 16 PIB algemeen 1954 (bevat o.m. correspondentie van het Moderamen van de Generale Synode aan de HEC m.b.t. het emigratievraagstuk en de rol van de kerk hierin).
- doos 50 Stukken betreffende de taak van de kerken ten aanzien van emigratie De doos bevat 8 omslagen: - Correspondentie 1962 Dagelijks Bestuur Hervormde Emigratie Commissie - Besluitenlijsten 1962 Dagelijks Bestuur - Financiën (jaarrekening 1959-)1962, Generale Financiële Raad - Jaarverslag HEC 1961 - Bonnen financiën - HEC bibliotheek - HEC personeel/salarissen 1956-1962 - Statuten HEC (hierin diverse beleidsnota's en teksten: nota: 'Hervormde Emigratie Commissie', december 1959; nota 'Het emigratiegebeuren en de kerken.', opgesteld door Dr. E. Emmen, Monseigneur J. van der Hoogte, Ds. J. Kremer, maart 1961, 8 p.; nota: 'De Hervormde Emigratie Commissie, z.d., 2 p.; nota:'De door de Hervormde Emigratie Commissie gevolgde en te volgen politiek, opgesteld door M. Boon, z.d.; tekst voor een artikel voor een speciaal nummer van de Emigratiekoerier, (CEC-orgaan) 'De Hervormde Emigratie Commissie, een moeilijk geval?').
- doos 63 Stukken betreffende de totstandkoming van de HEC 1948 De doos bevat 23 omslagen: - 14 omslagen Correspondentie met predikanten in Canada/Australië 1966 - 4 omslagen correspondentie/aanvragen emigratie/informatie diverse immigratielanden - 2 omslagen Raad voor de Emigratie (Rapport betreffende de integratie van emigranten in de samenleving van het ontvangende land: juni 1957; reacties op het Rapport betreffende de integratie; Advies van de Commissie kredietgaranties 1957; Nota van de Commissaris voor de Emigratie B.W. Haveman betreffende de uitvoering van het door de Raad voor de Emigratie uitgebrachte advies terzake de subsidiering van emigranten alsmede de bij die uitvoering opgedane ervaringen, 30-11-1957) - omslag correspondentie 1948 (betreffende de totstandkoming van de HEC) - omslag 'Stichting Landverhuizing Nederland (bevat circulaires betreffende immigratielanden: Algemeen, Argentinië, Australië, Brazilië, Canada, Frankrijk, Nieuw-Zeeland, Suriname, Curaçao, Zuid-Afrika (nov/dec 1947) - omslag AEC Diversen 1953 (bevat o.m. een schema werkwijze van de AEC, preadvies november 1953).
- doos 78 Emigratiestuur, Nederlandse Vrouwen Comité De doos bevat 2 omslagen: - Notulen Emigratiebestuur 1954, 1955, 1956-1960 - Emigratiecommissie van het Nederlands Vrouwen Comité 1959 (bevat o.m. een memorandum voor het Emigratiebestuur: 'De voorlichting aan de vrouw' en een overzicht van het voorlichtingsmateriaal voor vrouwen per land van bestemming (1959). Het overzicht bevat de volgende titels:
Titels brochures algemeen ; 'Emigreren, Goede voorbereiding!' Het kleine Doktersboek voor Emigranten Beknopte woordenlijst voor Vrouwelijke Emigranten 'Shopping' 'The House' 'Things you should know' ' After Arrival'
Titels brochures Australië Wetenswaardigheden voor Vrouwelijke emigranten De voeding in Australië en Nieuw-Zeeland Mededelingen over: 'de vrouw'
Titels brochures Brazilië (geen)
Titels brochures Canada Vrouwen in Canada Hoe is het er in Canada Canada. Varia voor de Vrouw (uitgave AEC) De voeding in Canada
Titels brochures Nieuw-Zeeland De voeding in Australië en Nieuw-Zeeland
Titels brochures Rhodesia (geen)
Titels brochures USA (geen)
Titels brochures Zuid-Afrika Zuid-Afrika voor de vrouw (uitgave CEC) Op reis na Suid-Afrika, wenke vir die Nederlandse huisvrou (uitgave van de Zuid-Afrikaanse Vereniging). |
Algemeen
| Naam, varianten | Commissie voor boordpredikanten; H.E.C.; HEC; Stichting Hervormde Emigratie Commissie |
| Organisatie en inrichting | Algemeen, zie Nederlandse Hervormde Kerk, Generale Synode
In 1947 werden de eerste initiatieven genomen voor de geestelijke verzorging van hervormde emigranten, begin 1948 gevolgd door instelling van een kleine 'commissie ad hoc' voor boordpredikanten. Aanvankelijk bestond deze commissie uit drie personen (K.H.E. Gravemeijer, A.A. van Rhijn en F.L.S.F. baron van Tuyll van Serooskerken). Zij had als taak om predikanten aan te stellen die de pastorale zorg van emigranten tijdens de bootreis behartigden. Op 16 maart 1948 formaliseerde de Algemene Synodale Commissie van de Nederlandse Hervormde Kerk de commissie en noemde deze Hervormde Emigratie Commissie.
In de periode juni 1948 tot juli 1949 werd de Hervormde Emigratie Commissie sterk uitgebreid. Zij kreeg een bestuur en een bureau met een secretaris en enkele medewerkers. Op 23 juni 1952 werd de stichtingsvorm aangenomen, om deel te kunnen hebben in de oprichting van de Algemene Emigratie Centrale. De stichting HEC zetelde in Den Haag.
De Stichting Hervormde Emigratie Commissie had een Algemeen Bestuur van ten hoogste negen leden. Vanaf 1952 werd tenminste één lid van de Hervormde Vrouwendienst opgenomen in het bestuur, dat uit zijn midden een Dagelijks Bestuur benoemde. De Hervormde Emigratie Commissie was een van de organen van bijstand van de Generale Synode. Zij wenste nadrukkelijk géén emigratie-aanmeldingsorgaan te zijn, maar haar taken te vervullen in samenwerking met de Christelijke Emigratie Centrale, de Algemene Emigratie Centrale en de openbare aanmeldingsorganen (Gewestelijke Arbeidsbureaus).
De Hervormde Emigratie Commissie vormde Provinciale Emigratie Commissies als contactorganen met de plaatselijke Nederlandse Hervormde Kerken.
De Hervormde Emigratie Commissie behoorde in juli 1952 tot de oprichters van de Algemene Emigratie Centrale. Op grond van dit lidmaatschap kregen vertegenwoordigers van de HEC zitting in de Raad voor de Emigratie en het Emigratiebestuur. Op basis van nadere afspraken werd bepaald dat de zetel van één van de plaatsvervangende leden van de Christelijke Emigratie Centrale in het Emigratiebestuur altijd zou worden opgevuld door een lid van de Hervormde Emigratie Commissie.
voorzitter HEC landelijk: 1948-1949 K.H.E. Gravemeijer 1949-1951 J.J. Stam 1951-1951 E. Emmen (wnd. vz.) 1951-1953 D. Rijnders 1953-1962 M. Boon 1962-1970 A.W. Visser
secretaris / hoofd bureau HEC: 1948-1952 O.A. Gobius 1952-1955 J.A. Quack 1956- na 1967 N.J. Prinsen |
| Taak, activiteiten | De taak van de HEC was het behartigen van de geestelijke en de zedelijke belangen van ingezetenen in Nederland die emigreerden en zo nodig ook van voormalig ingezetenen, die al geëmigreerd waren.
De belangenbehartiging strekte zich uit tot ingezetenen in het algemeen en in het bijzonder van diegenen die lid waren van de Nederlandse Hervormde Kerk of van één van de andere kerken, die aangesloten waren bij de Oecumenische Raad van Kerken in Nederland. In december 1951 delegeerde het bestuur van de Oecumenische Raad van Kerken in Nederland deze belangenbehartiging van alle leden van de in de Oecumenische Raad samenwerkende kerken aan de Hervormde Emigratie Commissie. Aangesloten bij de Oecumenische Raad van Kerken in Nederland waren: - de Nederlandse Hervormde Kerk - de Doopsgezinde Gemeente - de Evangelisch Lutherse Kerk - de Hersteld Evangelisch Lutherse Kerk - de Oud-Katholieke Kerk - de Remonstrantse Broederschap - de Unie van Baptistengemeenten in Nederland
Een belangrijk onderdeel van de belangenbehartiging vormde voorlichting van aspirant-emigranten over de kerkelijke situatie in de bestemmingslanden; vorming van de emigranten door middel van voorbereidingsweekends; het verzorgen van de kerkelijke rapporten (attestaties) van de vertrekkende emigranten en het onderhouden van de contacten met de predikanten en sociaal werkers, die uitgezonden waren naar het buitenland voor de nazorg, evenals het onderhouden van de contacten met de ontvangende kerken in het buitenland (in Australië: vooral de Presbyterian Church of Australia; in Canada: de United Church Canada; Reformed Church of America, Christian Reformed Church Canada).
Daarnaast hoorde het bestuderen van onderwerpen, die samenhingen met emigratie in de ruimste zin van het woord tot de taken van de HEC.
De Provinciale Emigratie Commissies dienden de kerkenraden van de plaatselijke gemeenten en de classicale vergaderingen erop te wijzen dat zij de aspirant-emigrant geestelijk moesten voorbereiden op emigratie. Tevens streefde de Hervormde Emigratie Commissie ernaar dat er - na het ontstaan van eigen aanmeldingspunten van de Algemene Emigratie Centrale - er een lid van de Provinciale Emigratie Commissie zitting had op de bureaus van de AEC-aanmeldingskantoren. |
| Voorloper | Commissie (ad hoc) voor boordpredikanten |
| Opvolger | geen |
| Typering instelling | |
| Typering taken | |
| Kerkelijke denominatie / zuil | |
| Doelgroepen | |
| Verband met andere archiefvormers: is vertegenwoordigd in: | |
| Literatuur | uitgaven De kerk aan het werk. Een schets van de betekenis der organen van bijstand voor het leven der Nederlandse Hervormde Kerk en hun Geschiedenis van 1945 tot 1955, samengesteld in opdracht van het moderamen van de Generale Synode der Nederlandse Hervormde Kerk, door de Raad voor de zaken van Pers en Publiciteit (Den Haag 1955) 130-132.
Van emigrant tot immigrant. Een woord van de Nederlandse Hervormde Kerk tot hen die gaan emigreren (Den Haag 1958). [Uitgave van de Hervormde Emigratie Commissie]
De kerk zingt (z.p. 1958, 5e druk). [Uitgave van de Gereformeerde Kerken in Nederland. Generale Deputaten voor de emigratie; Stichting Hervormde Emigratie Commissie]
Eenvoudige handleiding tot het volgen van diensten in Protestantse Kerken in Canada, Australië, Nieuw-Zeeland en Zuid-Afrika. Aangeboden door de Emigratie Commissie van de Nederlandse Hervormde Kerk (Den Haag z.j.).
literatuur Mol, J.J., Churches and emigrants. A sociological study of the mutual effect of religion & emigrant adjustment (Den Haag 1961). [Hans Mol was uitgezonden door de Nederlandse Hervormde Kerk en schreef deze dissertatie n.a.v. zijn ervaringen bij het werk onder Nederlandse emigranten in Australië]
Prinsen, N., De Nederlandse Hervormde Kerk en emigratie naar Canada en Australië na de Tweede Wereldoorlog (Bunnik 2005). |
| Doorgenomen archieven / series | archief van de Hervormde Emigratie Commissie
NHKerk, Hervormde Emigratie Commissie, Provinciale Emigratie Commissies
|
| Periode archief | 1948-1968 |
| Vindplaats | Protestantse Kerk in Nederland, Protestants Landelijk Dienstencentum, Utrecht, hulpdepot Wierden. Het archief zal na bewerking worden overgebracht naar Het Utrechts Archief. |
| Openbaarheid | beperkt. Toestemming voor raadpleging is te verkrijgen via de archivaris van de Protestantse Kerk in Nederland, Protestants Landelijk Dienstencentrum, Utrecht. |
| Omvang; inventarisnummers | 15,6 m. 124 dozen |
| Informatiedrager | |
| Vernietigd | onbekend |
| Toegang(en) | Inventaris van het archief van de Hervormde Emigratie Commissie |
| Kenmerk toegang | 085 |
| Indices op toegang | Plaatsingslijst in volgorde van plaatsing; Lijst van later toegevoegde stukken, niet nader geordend |
| Originele archivalia van archiefvormer in andere archieven | onbekend |
| Originele archivalia van andere archiefvormers in dit archief; gedeponeerde archieven | geen |
| opmerkingen structuur archief | Het archief is oorspronkelijk voorlopig geïnventariseerd door het Nationaal Archief, Den Haag (2.19.100) en in 2005 overgebracht naar het PLD (Wierden). In de beschrijving zijn de oude doosnummers aangehouden. De doosopschriften dekken de lading slecht. De meeste dozen bevatten diverse omslagen over zeer diverse onderwerpen. |
| Seriële bescheiden | organisatie - Notulen vergaderingen HEC, Dagelijks Bestuur HEC 1949-1959 (doosnr. 22, 29, 33, 35, 39, 41-42, 82-83) - Convocaties, agenda's vergaderingen HEC (doosnr. 29, 33, 35, 39, 41-42) - Jaarverslagen HEC (brochures) 1959-1965 (doosnrs. 45; 48; 50-51; 54; 56; 61-62; 65) - Ingekomen en afschriften van uitgegane stukken HEC 1949-1963 (doosnr. 28-29, 33, 36-37, 39, 41-44, 55-56, 76, 82)
- Notulen, agenda's vergaderingen Algemene Emigratie Centrale 1952-1967 - Ingekomen en uitgaande stukken, kwartaaloverzichten, jaarverslagen AEC (doosnr. 13, 20, 33, 35, 37, 74-75)*
- Notulen Emigratiebestuur 1954-1956, 1960, 1966 (doosnr. 72, 78)* - Notulen, rapporten Commissie der Kerk Overzee (doosnr. 51, 61)
(jaar)verslagen overige instanties - Jaarverslagen emigratieorganisaties; Onderafdeling Emigratie Hoge Commissariaat der Nederlanden in Indonesië (doos 57)
- Verslagen Raad voor het Kerkewerk onder Nederlandse immigranten binnen de Presbyterian Church Australië en de Nederlandse Gemeente in de Presbyterian Church in Australia, te Sydney 1956-1961 doosnr. 35, 36, 38, 48)
reisverslagen boordpredikanten - Reisverslagen (Australië, Canada, Nieuw-Zeeland ) (doosnr. 28, 75, 77) - (Reis)verslagen en rapportages van boordpredikanten, geestelijke verzorging op emigrantenschepen 1949-1962 (21, 34-35, 38, 40, 43-45, 49)
emigrantengegevens - Naamlijsten vertrokken emigranten 1952-1954 (doosnr. 17, 20, 23, 24, 26-27)*
- Vertreklijsten (per schip, vliegtuig naar diverse landen) 1952-1954 (doosnr. 1, 17; 20; 24; 26-27)*
- Dossierkaarten en kerkelijke rapporten emigranten naar Australië, Canada e.a. A-Z 1955, 1959 (doosnr. 95)* - Dossierkaarten en kerkelijke rapporten emigranten naar Canada, USA, Rhodesië 1956, 1959, 1963, 1966 (doosnr. 84) - Dossierkaarten van vertrokken emigranten (aanmeldingskaarten) 1958; 1959-1962, USA, M-S; M-R; (doosnrs. 93-94) - Dossierkaarten van vertrokken emigranten (aanmeldingskaarten) 1958-1962 K-L; 1959-1964 A-K (doosnr. 32)* - Dossierkaarten van vertrokken emigranten (aanmeldingskaarten) 1957 M-Z (doosnr. 89) - Dossierkaarten van vertrokken emigranten (aanmeldingskaarten) 1957 West- en Zuid-Amerika 1950 (doosnr. 8) - Dossierkaarten A tot Roster 1958-1961 (doosnr. 64) - Dossierkaarten A-K; R-Z 1963 (doosnr. 36, 84, 88-89)* |
| Statistische gegevens | - Overzichten van de Nederlandse Emigratie Dienst 1954-1956 (doosnr. 78) - Maandoverzichten aantallen vertrokken personen, per land van bestemming |
| Verwijzingen naar wetten, Nederland |
|
| Inhoud overig | organisatie - Stukken betreffende de oprichting; statuten (doosnr. 6, 7, 63)* - Financiële bescheiden (begrotingen HEC; AEC; jaarrekeningen; bijlagen bij de jaarrekeningen, lijsten van inkomsten uit emigratiecollecten, gehouden door HEC; opbrengsten per provincie) 1950-1964 (doosnr. 7, 15, 16, 22, 29, 33, 35, 39, 42, 45, 48, 55, 77)
- Stukken met betrekking tot de Commissie Landbouw Emigratie (Commissie Schilthuis) (doosnr. 6)
Correspondentie HEC met: - Algemene Emigratie Centrale 1952-1967 (doosnr. 20, 33, 35, 37, 43, 53, 61, 74-75, 77)* - Boordpredikanten (naar diverse bestemmingen) (doosnr. 2, 13, 26, 29, 40, 51) - Christelijke Emigratie Centrale 1950-1960 (doosnr. 28, 33, 35, 37) - Commissaris voor de Emigratie 1951-1959 (doosnr. 12, 19, 24, 33, 35, 41, 53) - Directoraat-Generaal voor de Scheepvaart 1953-1956 (doosnr. 25, 28, 31, 35) - Emigranten en met kerkenraden over emigranten 1951-1966 (doosnr. 11-12, 15, 20, 22, 28, 53, 58, 62)* - Emigratie Bestuur (doosnr. 33, 61) - Emigratiebesturen (doosnr. 3, 17, 22, 30) - Generale Synode Nederlandse Hervormde Kerk; Generale Financiële Raad 1962-1964 (doosnr. 50, 58)* - Interkerkelijk Overleg inzake Radioaangelegenheden (IKOR) 1949-1950 (doosnr. 6-7)* - Hervormde Immigratie Commissie Pretoria, Zuid-Afrika 1955-1956 (doosnr. 30, 35) - Katholieke Centrale Emigratie Stichting 1954, 1964 (doosnr. 28, 59) - Nederlands Bijbelgenootschap 1951-1953 (doosnr. 12, 19, 24) - Nederlandse Christelijke Radio Vereniging (NCRV / IKOR) 1949-1950 (doosnr. 6-7) - Nederlandse Emigratie Dienst 1954-1965 (doosnr. 33, 35, 59) - Predikanten in het buitenland (algemeen, per land/kerk en op naam predikant) 1950-1966: - Australië, Canada, Nieuw-Zeeland, Verenigde Staten, Zuid-Afrika - Presbyterian Church Australia; Presbyterian Church New-Zealand; Reformed Church in America; United Church of Canada; Presbyterian Church of Canada; Church World Service New York, (doosnr. 1, 8, 10-11, 14-15, 17, 19, 21, 25-27, 30, 32, 35-38, 40-42, 44, 46-48, 52, 54, 57-58, 60, 63)* - Provinciale Emigratie Commissies 1950-1958 (doosnr. 7, 26, 41, 43) - Rijksarbeidsbureau; Gewestelijke Arbeidsbureaus 1952-1953 (doosnr. 8, 20, 24) - Stichting Landverhuizing Nederland 1952 (doosnr. 20) - Zeevarende Gemeente Rotterdam; Varende Gemeente Amsterdam 1952 (doosnr. 21)
Correspondentie betreffende - Emigratie naar Europa (Frankrijk; Turkije; Zweden, Noorwegen, Denemarken, Ierland, Duitsland) 1949-1950 (doosnrs. 5, 6, 8, 9)* - Emigratie naar Zuid-Amerika (Argentinië, Brazilië; Chili; Peru; Suriname; Uruguay; Venezuela 1949-1954 (doosnrs. 1, 6, 8, 17, 22, 27, 83) - Repatrianten uit Indonesië 1951 (doosnr. 15) - Kerkelijke situatie in Saoedi-Arabië 1951 (doosnr. 11); Brits-Indië (doosnr. 13) en Indonesië (doosnr. 13)
Correspondentie Interkerkelijke Commissie voor de geestelijke verzorging op Passagiersschepen met: - Koninklijke Rotterdamse Lloyd (doosnr. 27, 35, 37, 52, 57) - Stoomvaartmaatschappij Nederland (doosnr. 27, 35, 37, 52, 57) - Holland Amerika Lijn (doosnr. 27, 35, 37, 52, 57)
Voorlichting en vorming emigranten - Emigrantencursussen Stichting Oud-Poelgeest en Federatie Vormingscentra tot voorbereiding Nederlandse emigranten; cursuslijsten; lezingen over emigratielanden; Algemene Emigratie Centrale 1949-1964 (doosnr. 6, 12-13, 43-44, 48, 53, 58, 62, 67) Werkzaamheden boordpredikanten - Ongevallenverzekering boordpredikanten 1960-1966 (doosnr. 44, 47, 49, 57, 62) - Brochures, folders, correspondentie inzake aanvragen van tijdschriften en lectuur voor emigranten (aan boord van emigrantenschepen) (doosnr. 6, 19, 24, 26, 28, 29, 35-36, 43-44, 47, 51-52, 57-59, 61-63)* Wetgeving - wet op de organen voor de emigratie 1952 (doos 69) |
| Bestemmingslanden | |
| Opmerkingen | 1) In de collectie Jaarverslagen van de organen van bijstand van de Nederlandse Hervormde Kerk bevinden zich gestencilde jaarverslagen van de Hervormde Emigratie Commissie 1949; 1952-1971; 1981 (doos 18). De jaarverslagen zullen, voor zover niet aanwezig, worden ingevoegd in het archief-HEC.
2) Ter signalering: Het Utrechts Archief, toegangsnr. 371 Oecumenische Raad van Kerken (31,36 m. beperkt openbaar) - Hervormde Emigratie Commissie 1950-1952, 1958-1962 (inv.nr. 106)
Rijksuniversiteit Groningen - Brieven van de Stichting Hervormde Emigratie Commissie (J.A. Quack) aan Johannes Lindeboom 1954 (3, met bijlagen)
3) appreciatie: Hoewel het archief slecht geordend is, maakt het een behoorlijk complete indruk voor wat betreft de werkzaamheden die werden verricht door de Hervormde Emigratie Commissie (en daarmee door de Nederlandse Hervormde Kerk). Tevens biedt het door de correspondentie met zeer diverse correspondenten een goed zicht op de uitvoerende werkzaamheden, voorafgaand aan het vertrek van de emigrant en de contacten van de kerk in de landen van ontvangst ten behoeve van de nazorg. Het biedt eveneens een goede ingang op de werkzaamheden van de Algemene Emigratie Centrale. |
| Doorgenomen archieven / series | archief van de Hervormde Emigratie Commissie
NHKerk, Hervormde Emigratie Commissie, Provinciale Emigratie Commissies
|
| Periode archief | 1948-1968 |
| Vindplaats | Protestantse Kerk in Nederland, Protestants Landelijk Dienstencentum, Utrecht, hulpdepot Wierden. Het archief zal na bewerking worden overgebracht naar Het Utrechts Archief. |
| Openbaarheid | beperkt. Toestemming voor raadpleging is te verkrijgen via de archivaris van de Protestantse Kerk in Nederland, Protestants Landelijk Dienstencentrum, Utrecht. |
| Omvang; inventarisnummers | 15,6 m. 124 dozen |
| Informatiedrager | |
| Vernietigd | onbekend |
| Toegang(en) | Inventaris van het archief van de Hervormde Emigratie Commissie |
| Kenmerk toegang | 085 |
| Indices op toegang | Plaatsingslijst in volgorde van plaatsing; Lijst van later toegevoegde stukken, niet nader geordend |
| Originele archivalia van archiefvormer in andere archieven | onbekend |
| Originele archivalia van andere archiefvormers in dit archief; gedeponeerde archieven | geen |
| opmerkingen structuur archief | Het archief is oorspronkelijk voorlopig geïnventariseerd door het Nationaal Archief, Den Haag (2.19.100) en in 2005 overgebracht naar het PLD (Wierden). In de beschrijving zijn de oude doosnummers aangehouden. De doosopschriften dekken de lading slecht. De meeste dozen bevatten diverse omslagen over zeer diverse onderwerpen. |
| Seriële bescheiden | organisatie - Notulen vergaderingen HEC, Dagelijks Bestuur HEC 1949-1959 (doosnr. 22, 29, 33, 35, 39, 41-42, 82-83) - Convocaties, agenda's vergaderingen HEC (doosnr. 29, 33, 35, 39, 41-42) - Jaarverslagen HEC (brochures) 1959-1965 (doosnrs. 45; 48; 50-51; 54; 56; 61-62; 65) - Ingekomen en afschriften van uitgegane stukken HEC 1949-1963 (doosnr. 28-29, 33, 36-37, 39, 41-44, 55-56, 76, 82)
- Notulen, agenda's vergaderingen Algemene Emigratie Centrale 1952-1967 - Ingekomen en uitgaande stukken, kwartaaloverzichten, jaarverslagen AEC (doosnr. 13, 20, 33, 35, 37, 74-75)*
- Notulen Emigratiebestuur 1954-1956, 1960, 1966 (doosnr. 72, 78)* - Notulen, rapporten Commissie der Kerk Overzee (doosnr. 51, 61)
(jaar)verslagen overige instanties - Jaarverslagen emigratieorganisaties; Onderafdeling Emigratie Hoge Commissariaat der Nederlanden in Indonesië (doos 57)
- Verslagen Raad voor het Kerkewerk onder Nederlandse immigranten binnen de Presbyterian Church Australië en de Nederlandse Gemeente in de Presbyterian Church in Australia, te Sydney 1956-1961 doosnr. 35, 36, 38, 48)
reisverslagen boordpredikanten - Reisverslagen (Australië, Canada, Nieuw-Zeeland ) (doosnr. 28, 75, 77) - (Reis)verslagen en rapportages van boordpredikanten, geestelijke verzorging op emigrantenschepen 1949-1962 (21, 34-35, 38, 40, 43-45, 49)
emigrantengegevens - Naamlijsten vertrokken emigranten 1952-1954 (doosnr. 17, 20, 23, 24, 26-27)*
- Vertreklijsten (per schip, vliegtuig naar diverse landen) 1952-1954 (doosnr. 1, 17; 20; 24; 26-27)*
- Dossierkaarten en kerkelijke rapporten emigranten naar Australië, Canada e.a. A-Z 1955, 1959 (doosnr. 95)* - Dossierkaarten en kerkelijke rapporten emigranten naar Canada, USA, Rhodesië 1956, 1959, 1963, 1966 (doosnr. 84) - Dossierkaarten van vertrokken emigranten (aanmeldingskaarten) 1958; 1959-1962, USA, M-S; M-R; (doosnrs. 93-94) - Dossierkaarten van vertrokken emigranten (aanmeldingskaarten) 1958-1962 K-L; 1959-1964 A-K (doosnr. 32)* - Dossierkaarten van vertrokken emigranten (aanmeldingskaarten) 1957 M-Z (doosnr. 89) - Dossierkaarten van vertrokken emigranten (aanmeldingskaarten) 1957 West- en Zuid-Amerika 1950 (doosnr. 8) - Dossierkaarten A tot Roster 1958-1961 (doosnr. 64) - Dossierkaarten A-K; R-Z 1963 (doosnr. 36, 84, 88-89)* |
| Statistische gegevens | - Overzichten van de Nederlandse Emigratie Dienst 1954-1956 (doosnr. 78) - Maandoverzichten aantallen vertrokken personen, per land van bestemming |
| Verwijzingen naar wetten, Nederland |
|
| Inhoud overig | organisatie - Stukken betreffende de oprichting; statuten (doosnr. 6, 7, 63)* - Financiële bescheiden (begrotingen HEC; AEC; jaarrekeningen; bijlagen bij de jaarrekeningen, lijsten van inkomsten uit emigratiecollecten, gehouden door HEC; opbrengsten per provincie) 1950-1964 (doosnr. 7, 15, 16, 22, 29, 33, 35, 39, 42, 45, 48, 55, 77)
- Stukken met betrekking tot de Commissie Landbouw Emigratie (Commissie Schilthuis) (doosnr. 6)
Correspondentie HEC met: - Algemene Emigratie Centrale 1952-1967 (doosnr. 20, 33, 35, 37, 43, 53, 61, 74-75, 77)* - Boordpredikanten (naar diverse bestemmingen) (doosnr. 2, 13, 26, 29, 40, 51) - Christelijke Emigratie Centrale 1950-1960 (doosnr. 28, 33, 35, 37) - Commissaris voor de Emigratie 1951-1959 (doosnr. 12, 19, 24, 33, 35, 41, 53) - Directoraat-Generaal voor de Scheepvaart 1953-1956 (doosnr. 25, 28, 31, 35) - Emigranten en met kerkenraden over emigranten 1951-1966 (doosnr. 11-12, 15, 20, 22, 28, 53, 58, 62)* - Emigratie Bestuur (doosnr. 33, 61) - Emigratiebesturen (doosnr. 3, 17, 22, 30) - Generale Synode Nederlandse Hervormde Kerk; Generale Financiële Raad 1962-1964 (doosnr. 50, 58)* - Interkerkelijk Overleg inzake Radioaangelegenheden (IKOR) 1949-1950 (doosnr. 6-7)* - Hervormde Immigratie Commissie Pretoria, Zuid-Afrika 1955-1956 (doosnr. 30, 35) - Katholieke Centrale Emigratie Stichting 1954, 1964 (doosnr. 28, 59) - Nederlands Bijbelgenootschap 1951-1953 (doosnr. 12, 19, 24) - Nederlandse Christelijke Radio Vereniging (NCRV / IKOR) 1949-1950 (doosnr. 6-7) - Nederlandse Emigratie Dienst 1954-1965 (doosnr. 33, 35, 59) - Predikanten in het buitenland (algemeen, per land/kerk en op naam predikant) 1950-1966: - Australië, Canada, Nieuw-Zeeland, Verenigde Staten, Zuid-Afrika - Presbyterian Church Australia; Presbyterian Church New-Zealand; Reformed Church in America; United Church of Canada; Presbyterian Church of Canada; Church World Service New York, (doosnr. 1, 8, 10-11, 14-15, 17, 19, 21, 25-27, 30, 32, 35-38, 40-42, 44, 46-48, 52, 54, 57-58, 60, 63)* - Provinciale Emigratie Commissies 1950-1958 (doosnr. 7, 26, 41, 43) - Rijksarbeidsbureau; Gewestelijke Arbeidsbureaus 1952-1953 (doosnr. 8, 20, 24) - Stichting Landverhuizing Nederland 1952 (doosnr. 20) - Zeevarende Gemeente Rotterdam; Varende Gemeente Amsterdam 1952 (doosnr. 21)
Correspondentie betreffende - Emigratie naar Europa (Frankrijk; Turkije; Zweden, Noorwegen, Denemarken, Ierland, Duitsland) 1949-1950 (doosnrs. 5, 6, 8, 9)* - Emigratie naar Zuid-Amerika (Argentinië, Brazilië; Chili; Peru; Suriname; Uruguay; Venezuela 1949-1954 (doosnrs. 1, 6, 8, 17, 22, 27, 83) - Repatrianten uit Indonesië 1951 (doosnr. 15) - Kerkelijke situatie in Saoedi-Arabië 1951 (doosnr. 11); Brits-Indië (doosnr. 13) en Indonesië (doosnr. 13)
Correspondentie Interkerkelijke Commissie voor de geestelijke verzorging op Passagiersschepen met: - Koninklijke Rotterdamse Lloyd (doosnr. 27, 35, 37, 52, 57) - Stoomvaartmaatschappij Nederland (doosnr. 27, 35, 37, 52, 57) - Holland Amerika Lijn (doosnr. 27, 35, 37, 52, 57)
Voorlichting en vorming emigranten - Emigrantencursussen Stichting Oud-Poelgeest en Federatie Vormingscentra tot voorbereiding Nederlandse emigranten; cursuslijsten; lezingen over emigratielanden; Algemene Emigratie Centrale 1949-1964 (doosnr. 6, 12-13, 43-44, 48, 53, 58, 62, 67) Werkzaamheden boordpredikanten - Ongevallenverzekering boordpredikanten 1960-1966 (doosnr. 44, 47, 49, 57, 62) - Brochures, folders, correspondentie inzake aanvragen van tijdschriften en lectuur voor emigranten (aan boord van emigrantenschepen) (doosnr. 6, 19, 24, 26, 28, 29, 35-36, 43-44, 47, 51-52, 57-59, 61-63)* Wetgeving - wet op de organen voor de emigratie 1952 (doos 69) |
| Bestemmingslanden | |
| Opmerkingen | 1) In de collectie Jaarverslagen van de organen van bijstand van de Nederlandse Hervormde Kerk bevinden zich gestencilde jaarverslagen van de Hervormde Emigratie Commissie 1949; 1952-1971; 1981 (doos 18). De jaarverslagen zullen, voor zover niet aanwezig, worden ingevoegd in het archief-HEC.
2) Ter signalering: Het Utrechts Archief, toegangsnr. 371 Oecumenische Raad van Kerken (31,36 m. beperkt openbaar) - Hervormde Emigratie Commissie 1950-1952, 1958-1962 (inv.nr. 106)
Rijksuniversiteit Groningen - Brieven van de Stichting Hervormde Emigratie Commissie (J.A. Quack) aan Johannes Lindeboom 1954 (3, met bijlagen)
3) appreciatie: Hoewel het archief slecht geordend is, maakt het een behoorlijk complete indruk voor wat betreft de werkzaamheden die werden verricht door de Hervormde Emigratie Commissie (en daarmee door de Nederlandse Hervormde Kerk). Tevens biedt het door de correspondentie met zeer diverse correspondenten een goed zicht op de uitvoerende werkzaamheden, voorafgaand aan het vertrek van de emigrant en de contacten van de kerk in de landen van ontvangst ten behoeve van de nazorg. Het biedt eveneens een goede ingang op de werkzaamheden van de Algemene Emigratie Centrale. |
Analyse archivalia
| Titel | Dossierbeschrijving Nederlandse Hervormde Kerk, Hervormde Emigratie Commissie |
| Inventaristekst | seriële bescheiden - doos 1 Vertreklijsten Bevat o.m. vertreklijsten naar Australië, Nieuw-Zeeland, Zuid-Afrika, Verenigde Staten van Amerika 1963. De lijsten bevatten de volgende gegevens: naam, sekse, burgerlijke staat, leeftijd (geboortedatum), religieuze denominatie, voormalig beroep, ontschepingshaven, aantal personen, regeringsbijdrage aan overtocht, free allowance, gewenste bestemming, gegarandeerde accommodatie. Soms bevatten de formulieren aantekeningen betreffende het soort vervoer of een vermelding van de boordpredikant.
- doos 32 Dossierkaarten van vertrokken emigranten (aanmeldingskaarten) 1958-1962 K-L; 1959-1964 A-K Niet aangetroffen in deze doos.
- doos 36, 84, 88, 89 Dossierkaarten A-K; R-Z 1963 Conform doosbeschrijving. Soms met bijbehorende kerkelijke rapporten.
- doos 95 Dossierkaarten en kerkelijke rapporten emigranten naar Australië, Canada e.a. A-Z 1955, 1959 Conform doosbeschrijving. De dossierkaarten geven de formele administratieve gang van zaken m.b.t. het emigratieproces weer. De kerkelijke rapporten variëren in omvang, maar geven in het algemeen een typering van de persoonlijkheid van de aspirant-emigrant of emigrantenunit en bevatten een grote hoeveelheid persoonlijke informatie.
inhoud overig - doos 6 Correspondentie 1948-1959 De doos bevat diverse omslagen met inkomende correspondentie en minuten van uitgaande brieven en een omslag (015cat 1959 (doorgestreept)) met interne beleidsnotities en memoranda ('Kerk en emigratie' [1947-1948]) m.b.t. een standpuntbepaling van de Nederlandse Hervormde Kerk ten aanzien van de verantwoordelijkheid voor de emigrerende leden en eventuele samenwerking met de Christelijke Emigratie Centrale. Correspondenten zijn o.m.: - Interkerkelijk Overleg inzake Radioaangelegenheden (IKOR) 1949-1950 - Christelijke Emigratie Centrale - particulieren met verzoeken om inlichtingen over bestemmingslanden, aanvragen geestelijke verzorging op emigrantenschepen.
- doos 8 Correspondentie 1948-1950 De doos bevat omslagen met correspondentie en interne beleidsnotities o.m. met betrekking tot: - samenwerking HEC-CEC naar aanleiding van het onderzoek van de Commissie Landbouw Emigratie (Commissie Schilthuis 1949-1950) - instelling / uitbreiding Hervormde Emigratie Commissie n.a.v. een bezoek bij minister Joekes van Sociale Zaken (1950). Daarnaast bevat de doos diverse documentatie (folders Christelijke Emigratie Centrale "Aan de Emigranten van de 'Volendam'/Sibayak" etc. met inlichtingen over de mogelijkheden in Australië op kerkelijk gebied).
- doos 10 Correspondentie De doos bevat o.m. omslagen met correspondentie en beleidsnotities betreffende: - predikanten die solliciteren naar een vast beroep in een van de emigratielanden (o.a. Australië) - attestaties - samenwerking Hervormde Emigratie Commissie - Christelijke Emigratie Centrale 1951: (de omslag geeft zicht op de aanvangsmoeilijkheden in de samenwerking) - 014 diversen (uitvoering apostolaire taak onder emigranten 1951) - 014 Hervormde Emigratie Commissie (bevat correspondentie en beleidsnota over toekomstige werkzaamheden HEC en reacties hierop o.m. van het Koninklijk Nederlands Landbouw Comité).
- doos 19 Correspondentie De doos bevat o.m. omslagen betreffende: - de Oecumenische Raad van Kerken (correspondentie) - vervoersmaatschappijen, aanvragen informatie - HEC algemeen 1952 (financiële stukken, stukken van de generale Financiële Raad; stukken betreffende personeel, diversen) - HEC Diversen (oprichting Stichting Hervormde Emigratie Commissie 1952)
- doos 20 Vertreklijsten; Algemene Emigratie Centrale De doos bevat diverse omslagen, o.m. betreffende - de Algemene Landbouw Emigratie Commissie (KNLC); de Algemene Emigratie Centrale - emigranten: naamlijsten - 16 DEI het Nederlandse Vrouwen Comité (correspondentie over de instelling van Provinciale Advies Commissies voor de voorlichting van vrouwen).
- doos 22 Emigranten, diversen De doos bevat drie mappen, onderverdeeld in meerdere omslagen. Ze betreffen o.m.: - map 1: is getiteld 'voorheen emigranten Canada I-P 1953'. De map bevat 6 omslagen: - HEC Algemeen - HEC Diversen - HEC Financiën - HEC Notulen - HEC Personeel - HEC Vergadering
map 2: is getiteld 'voorheen Emigranten Zuid-Afrika 1952'. De map bevat 2 omslagen: - 18 PRE bedankbrief aan emigratiecommissie NVC voor toezending jaarverslag 1953 (1 stuk) - 19 Diversen
map 3: is getiteld 'Archief HEC doos 22'. De map bevat 9 omslagen: - HEC Algemeen - Notulen HEC 1953 - Verslag protestantse geestelijke verzorging a/b Sibajak 1953 - omslag met correspondentie - diverse landendossiers.
- doos 27 Emigranten De doos bevat diverse mappen, waaronder - Australië algemeen (Predikanten voor Australië).
- doos 28 Correspondentie met/over boordpredikanten . De doos bevat diverse mappen, waaronder: - map 15b GVE Correspondentie met geestelijke verzorgers - map Correspondentie met predikanten over het maken van een reis als boordpredikant - map Algemene informatie aan emigranten: - map XI/6 Algemene Emigratie Centrale, afdelingen 1954 (betreffende de organisatorische opzet van de AEC/deelnemende instellingen; installatie plaatselijke aanmeldingsorganen Groningen, Friesland, Drente; vragenlijsten in te vullen door de emigrant etc.) - map Christelijke Emigratie Centrale (met o.m. verslag T. Cnossen reis naar Canada, Australië, Nieuw-Zeeland) - map persberichten 1954 (bevat o.m. stukken betreffende kadercursussen voorlichters aanmeldingskantoren, lezing ds. Van Veldhuizen over emigratiemotieven; tekst van J.A. Buurma, De aanpassingsproblemen van de Nederlandse emigranten in Canada, 11 p. getypt) - map 16 PIB algemeen 1954 (bevat o.m. correspondentie van het Moderamen van de Generale Synode aan de HEC m.b.t. het emigratievraagstuk en de rol van de kerk hierin).
- doos 50 Stukken betreffende de taak van de kerken ten aanzien van emigratie De doos bevat 8 omslagen: - Correspondentie 1962 Dagelijks Bestuur Hervormde Emigratie Commissie - Besluitenlijsten 1962 Dagelijks Bestuur - Financiën (jaarrekening 1959-)1962, Generale Financiële Raad - Jaarverslag HEC 1961 - Bonnen financiën - HEC bibliotheek - HEC personeel/salarissen 1956-1962 - Statuten HEC (hierin diverse beleidsnota's en teksten: nota: 'Hervormde Emigratie Commissie', december 1959; nota 'Het emigratiegebeuren en de kerken.', opgesteld door Dr. E. Emmen, Monseigneur J. van der Hoogte, Ds. J. Kremer, maart 1961, 8 p.; nota: 'De Hervormde Emigratie Commissie, z.d., 2 p.; nota:'De door de Hervormde Emigratie Commissie gevolgde en te volgen politiek, opgesteld door M. Boon, z.d.; tekst voor een artikel voor een speciaal nummer van de Emigratiekoerier, (CEC-orgaan) 'De Hervormde Emigratie Commissie, een moeilijk geval?').
- doos 63 Stukken betreffende de totstandkoming van de HEC 1948 De doos bevat 23 omslagen: - 14 omslagen Correspondentie met predikanten in Canada/Australië 1966 - 4 omslagen correspondentie/aanvragen emigratie/informatie diverse immigratielanden - 2 omslagen Raad voor de Emigratie (Rapport betreffende de integratie van emigranten in de samenleving van het ontvangende land: juni 1957; reacties op het Rapport betreffende de integratie; Advies van de Commissie kredietgaranties 1957; Nota van de Commissaris voor de Emigratie B.W. Haveman betreffende de uitvoering van het door de Raad voor de Emigratie uitgebrachte advies terzake de subsidiering van emigranten alsmede de bij die uitvoering opgedane ervaringen, 30-11-1957) - omslag correspondentie 1948 (betreffende de totstandkoming van de HEC) - omslag 'Stichting Landverhuizing Nederland (bevat circulaires betreffende immigratielanden: Algemeen, Argentinië, Australië, Brazilië, Canada, Frankrijk, Nieuw-Zeeland, Suriname, Curaçao, Zuid-Afrika (nov/dec 1947) - omslag AEC Diversen 1953 (bevat o.m. een schema werkwijze van de AEC, preadvies november 1953).
- doos 78 Emigratiestuur, Nederlandse Vrouwen Comité De doos bevat 2 omslagen: - Notulen Emigratiebestuur 1954, 1955, 1956-1960 - Emigratiecommissie van het Nederlands Vrouwen Comité 1959 (bevat o.m. een memorandum voor het Emigratiebestuur: 'De voorlichting aan de vrouw' en een overzicht van het voorlichtingsmateriaal voor vrouwen per land van bestemming (1959). Het overzicht bevat de volgende titels:
Titels brochures algemeen ; 'Emigreren, Goede voorbereiding!' Het kleine Doktersboek voor Emigranten Beknopte woordenlijst voor Vrouwelijke Emigranten 'Shopping' 'The House' 'Things you should know' ' After Arrival'
Titels brochures Australië Wetenswaardigheden voor Vrouwelijke emigranten De voeding in Australië en Nieuw-Zeeland Mededelingen over: 'de vrouw'
Titels brochures Brazilië (geen)
Titels brochures Canada Vrouwen in Canada Hoe is het er in Canada Canada. Varia voor de Vrouw (uitgave AEC) De voeding in Canada
Titels brochures Nieuw-Zeeland De voeding in Australië en Nieuw-Zeeland
Titels brochures Rhodesia (geen)
Titels brochures USA (geen)
Titels brochures Zuid-Afrika Zuid-Afrika voor de vrouw (uitgave CEC) Op reis na Suid-Afrika, wenke vir die Nederlandse huisvrou (uitgave van de Zuid-Afrikaanse Vereniging). |
Scans
- Kerkelijk rapport protestant (HEC) (pdf)
- Kerkelijk bewijs etc protestant (HEC) (pdf)
- Richtlijnen boordpredikant (Hervormde Emigratie Commissie) (pdf)