Commissie-De Beaufort
| Herzieningsjaar Grondwet | |
| Naam (-voorzitter) | Commissie-De Beaufort |
| Officiële naam | Staatscommissie tot het onderzoek der vraag, welke andere wijzigingen dan die van de artikelen 80, 127 en 143 nog in de Grondwet moeten worden gebracht |
| KB instelling commissie | 23-10-1905, no. 56 |
| KB ontbinding commissie | 18-10-1907, no. 21 |
| Naam, varianten | Staatscommissie inzake de Grondwetsherziening |
| Opdracht commissie | algemene opdracht |
| Jaren | 1905-1906 |
| Aantal bijeenkomsten | 17 |
| Datum eindverslag | 20-12-1906 |
| Datum aanbieding Tweede Kamer | niet bekend |
| Verslagen | Verslag der Staatscommissie, ingesteld bij Koninklijk Besluit van 23 october 1905, no. 56, tot het onderzoek der vraag, welke andere wijzigingen dan die van de artikelen 80, 127 en 143 nog in de Grondwet moeten worden gebracht (Den Haag 1907), 104 p. |
| Literatuur |
Toon
Verberg
A.J. Fokker (ed.), De Grondwet met de wijzigingen daarop voorgesteld door: 1° de staatscommissie, ingesteld bij K.B. van 23 Oct. 1905, 2° de vrijzinnig-democratische kamergroep, 3° de sociaal-democratische kamergroep. Tekstuitgave (Leiden 1907), 53 p. J. Gerritsz, Grondwetsherziening. De voorstellen der Staatscommissie, der Sociaal-Democratische en Vrijzinnig-Democratische kamerclubs, der Liberale Unie en Vereeniging voor vrouwenkiesrecht, gerangschikt naast de vigeerende grondwet (Amsterdam 1907), 107 p. De Grondwet van het Koningrijk der Nederlanden en de regeeringsvoorstellen tot wijziging der Grondwet, ter vergelijking naast elkander gedrukt, gevolgd door de memorie van toelichting dier voorstellen (Haarlem 1907), 62 p. Handelingen over de herziening der grondwet van 1815 (1887); uitgegeven onder toezicht van H.J. Romeijn, 2 dln. (Den Haag 1907-1916). W. Drucker ... et al., Rapport der Commissie van de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht in zake grondwetsherziening (z.pl. 1906), 30 p. [Uitgave van de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht.] J. Oppenheim, De suprematie der Grondwet (Amsterdam 1906), 39 p. [Verslagen en mededeelingen der Koninklijke Akademie van Wetenschappen, Afdeeling Letterkunde, 4:8.] H. Verkouteren, Grondwetsherziening (Amsterdam 1907), 16 p. [C. van Vollenhoven], Nota over de vraag, welke grondwetswijzigingen gewenscht schijnen in het belang der Nederlandsche koloniën ([Amsterdam] [1905?]), 40 p. [Overdruk uit Orgaan der Vereeniging ‘Moederland en Koloniën’, 6e jaar, no. 4, 40 p.] [C. van Vollenhoven], Vervolg op en heruitgave van de Nota over de vraag, welke grondwetswijzigingen gewenscht schijnen in het belang der Nederlandsche koloniën ([Amsterdam] [1906]). [Overdruk uit Orgaan der Vereeniging ‘Moederland en Koloniën’ , 7e jaar, no. 2.] |
| Opmerkingen | Of het rapport door de regering aan de Tweede Kamer werd aangeboden kon niet worden achterhaald. Op 15-10-1907 werden wel enkele wetsvoorstellen, voortkomende uit de adviezen van de Commissie-De Beaufort, aan de Tweede Kamer aangeboden. Deze werden echter weer ingetrokken. |
Overige betrokkenen, personen
Overige betrokkenen, instellingen
| 1 | |
| Aard van de documentatie | commissiearchief |
| Naam archiefvormer/collectie (Periode archief) |
Staatscommissie tot herziening der Grondwet, 1905-1906 (1905-1906) |
| Vindplaats (Kenmerk toegang) |
Nationaal Archief, Den Haag (2.04.53.22) |
| Openbaarheid | volledig |
| Soort toegang(en) | inventaris |
| Kenmerk toegang | 2.04.53.22 |
| Inventarisnummers | 1-5 |
| Inhoud | Dossier van de secretaris van de Commissie-De Beaufort. inv. nr. 1. Stukken betreffende de instelling en ontbinding van de commissie. 1905 okt.-1907 jan.
Stukken betreffende de instelling van de commissie, correspondentie over de aanstelling van de secretaris en stukken betreffende de installatie van de commissie: afschrift van het KB van instelling; installatierede van de minister van Binnenlandse Zaken en handgeschreven antwoordrede van de voorzitter. inv. nr. 2. Ingekomen brieven en documenten van belangengroeperingen betreffende de wenselijkheid tot herziening van de Grondwet. 1906 mrt.-sep.
Ingekomen brieven en documenten, waaronder een adres van de Bond van Technici betreffende arbeidsgeschillen en diverse steunbetuigingen aan dit adres; een brief van de Vereeniging Moederland en Koloniën; een brief en documentatie van de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht; een brief aan de minister van Binnenlandse Zaken betreffende inzage van het archief van de commissie-J. Heemskerk Azn.
inv.nr. 3. Notulen en vergaderstukken van 1e - 11e vergadering, gedrukt. 1905 nov.-1906 juni. Gedrukte notulen en vergaderstukken van de vergaderingen 1-11. Bevat de voorstellen tot wijziging van artikelen van de Grondwet in eerste lezing. Knipsel.
inv.nr. 4. Notulen en vergaderstukken van de 12e - 17e vergadering, gedrukt. 1906 juli-dec.
Gedrukte tekst van de grondwet met aanduiding van daarin aan te brengen wijzigingen en marginalia; gedrukte concepten voor het eindrapport; gedrukte overzichten van de voorgestelde wijzigingen, per vergadering geordend; gedrukte nota’s over de ontwerp-grondwet zoals ter tweede lezing voorgelegd aan de commissieleden; gedrukte notulen en vergaderstukken van de vergaderingen 12-17; gedrukte gewijzigde concepten van rapport en grondwet. inv.nr. 5. "Verslag der Staatscommissie, ingesteld bij Koninklijk besluit van 23 October 1905, no. 56, tot het onderzoek der vraag, welke andere wijzigingen dan die van de artikelen 80, 127 en 143 nog in de Grondwet moeten worden gebracht", gedrukt. 1906 december 20. |
| 2 | |
| Aard van de documentatie | ambtelijke ondersteuning |
| Naam archiefvormer/collectie (Periode archief) |
Ministerie van Binnenlandse Zaken, afdeling Binnenlands Bestuur (1879-1950) |
| Vindplaats (Kenmerk toegang) |
Nationaal Archief, Den Haag (2.04.57) |
| Openbaarheid | volledig |
| Soort toegang(en) | inventaris |
| Kenmerk toegang | 2.04.57 |
| Inventarisnummers | 1004 |
| Inhoud | inv. nr. 1004. Dossier van het ministerie van Binnenlandse Zaken betreffende de Commissie-De Beaufort, met inliggende inhoudsopgave, 1905-1908. Het inventarisnummer bevat omslagen genummerd I-IX: - I. Stukken betreffende instelling, ontbinding en samenstelling van de commissie, en de benoeming van de leden; correspondentie met beoogde leden over hun benoeming. Over de opdracht aan de commissie, de KB's van instelling en opheffing, en de de installatierede van de minister van Binnenlandse Zaken. Aanvraag tot inzage van het archief van de commissie-Heemskerk Azn. (1883). Enige externe documentatie (o.m. een aflevering van het maandblad van de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht). 1905-1907. - II. De gedrukte notulen van de 17 bijeenkomsten van de staatscommissie, 10 november 1905 tot 20 december 1906, gearresteerd door de voorzitter. - III. Gedrukte vergaderstukken: nota’s en wijzigingsvoorstellen van voorzitter en leden, 1905-1906. - IV. Gedrukte stukken: concepten van gewijzigde grondwetsartikelen in diverse lezingen vastgesteld tijdens de vergaderingen; teksten van de grondwet met aanduiding van daarin aan te brengen wijzigingen; twee (verschillende) concepten van het eindverslag van de commissie. - V. Gedrukt eindverslag van de commissie ('gewaarmerkt afschrift': het verslag en de bijgevoegde minderheidsadviezen zijn alle door de commissieleden ondertekend); stukken betreffende de aanbieding en openbaarmaking van het verslag, 1906-1907. - VI-IX. Stukken betreffende drie wetsvoorstellen tot herziening van de grondwet op basis van het rapport van de staatscommissie, 1907: voorbereiding en behandeling binnen het kabinet; diverse (concept-)wetsontwerpen met memorie van toelichting en andere bijbehorende stukken, en correspondentie; negatief advies van de Raad van State en daaruit voortvloeiende aanpassingen; aanbieding aan de Tweede Kamer; verzameling persstemmen. Intrekking van de wetsvoorstellen in maart 1908. |
| Opmerkingen overig | Eveneens ingezien: inv. nr. 1537, dat echter geen relevant materiaal bevat. |
Opdracht
De commissie-De Beaufort werd bij aanvang ‘slechts’ geacht aanvullend advies te geven bij een al op stapel staande grondwetsherziening. Die grondwetsherziening - de invoering van het algemeen kiesrecht – zou door het kabinet-De Meester zelf worden voorbereid; de staatscommissie werd gevraagd ‘welke andere wijzigingen nog in de Grondwet moeten worden gebracht’.[1] In zijn installatierede beperkte minister van Binnenlandse Zaken P. Rink deze opdracht tot tien punten, waaraan de commissie aandacht zou moeten besteden. Deze betroffen onder andere de verkiezing en de positie van de Eerste Kamer, het kiesstelsel en enkele bepalingen over de leden van de Staten-Generaal. Daarnaast benadrukte de minister dat heroverweging van de conclusies van de Commissie-J. Heemskerk Azn. niet tot de opdracht behoorde. De commissie besloot echter om toch de hele grondwet hoofdstuksgewijs in bestudering te nemen.[2]
Werkwijze
In de eerste vergadering besloot de commissie de besprekingen te beginnen met het derde hoofdstuk van de grondwet, daar op deze manier de meeste van de door de minister genoemde punten snel aan de orde zouden komen. Verder werd afgesproken inzage te vragen in de stukken van de Commissie-J. Heemskerk Azn. Nadat deze was verkregen, konden de commissieleden de stukken in Den Haag inzien.[3]
De commissie sprak de volgende werkwijze af: de leden zouden elke vergadering schriftelijk voorbereiden met nota’s over de wijzigingen die zij nodig achtten. Deze nota’s werden rondgezonden, vervolgens kwam de commissie steeds twee achtereenvolgende dagen in vergadering bijeen.[4] Op deze manier werden in de tweede tot en met de elfde vergadering alle grondwetshoofdstukken besproken, het derde hoofdstuk in twee gedeelten, de overige hoofdstukken groepsgewijs. Op 29-06-1906 werd deze ‘eerste lezing’ afgerond, op 09-10-1906 volgde de ‘tweede lezing’ met een bespreking van de tekst van het eindrapport, bestaande uit een inleiding, een wetsontwerp en een memorie van toelichting. Hieraan werden vier vergaderingen besteed. Tenslotte werd een zestiende vergadering gewijd aan een laatste wijzigingsvoorstel alsmede de laatste redactie van het rapport, een zeventiende bijeenkomst (20-12-1906) diende ter ondertekening van het stuk.
Rapportage
Het verslag bevatte voorstellen om veranderingen aan te brengen in de hoofdstukken I-V, VII, VIII en XI. Tevens noemt de commissie de onderwerpen, waarop met het oog op de grondwetsherziening van 1887 niet nader is ingegaan. In de beraadslagingen waren deze onderwerpen echter wel, al dan niet kort, aan de orde gekomen.[5] Tien maanden later, op 11 oktober 1907, zou de regering haar eigen voorstellen voor grondwetsherziening indienen bij de Tweede Kamer. Opmerkelijk genoeg beperken de voorstellen zich hoofdzakelijk tot de artikelen over het kiesrecht, juist die artikelen waarover de commissie-De Beaufort niet had mogen adviseren. De belangrijkste daarvan betrof de invoering van het zogenaamde ‘blanco artikel’ 80, waarin bepaald werd dat niet de grondwet, maar de wet zou regelen wie kiesbevoegdheid zou hebben. Daarnaast waren er voorstellen om de grondwettelijke beletselen weg te nemen voor het passief kiesrecht van de vrouw, zodat deze in de toekomst ook zouden kunnen toetreden tot de Tweede Kamer en voorstellen ten aanzien van zittingsduur en lidmaatschap en ontbinding van de Eerste Kamer. Tot een parlementaire behandeling zou het niet komen. Het kabinet-De Meester viel in 1908 na verwerping van de oorlogsbegroting.[6]
Installatierede Rink, notulen 10-11-1905.
Notulen 10-11-1905; notulen 15-01-1906, 16; Verslag, 1; notulen 28-06-1906 en 29-06-1906. Het betrof volgens het eindrapport in het bijzonder ‘de bepalingen over de erfopvolging en (..) de hoofdstukken van den godsdienst en van het onderwijs en het armbestuur’.
N. Japikse, Staatkundige geschiedenis van Nederland 1887-1917 (Leiden 1918) 284-288; W.J van Welderen Rengers, Schets eener parlementaire geschiedenis van Nederland 3 (Den Haag 1950) 132-134.
Noten
| [1] | |
| [2] |
Installatierede Rink, notulen 10-11-1905.
|
| [3] | |
| [4] | |
| [5] |
Notulen 10-11-1905; notulen 15-01-1906, 16; Verslag, 1; notulen 28-06-1906 en 29-06-1906. Het betrof volgens het eindrapport in het bijzonder ‘de bepalingen over de erfopvolging en (..) de hoofdstukken van den godsdienst en van het onderwijs en het armbestuur’. |
| [6] |
N. Japikse, Staatkundige geschiedenis van Nederland 1887-1917 (Leiden 1918) 284-288; W.J van Welderen Rengers, Schets eener parlementaire geschiedenis van Nederland 3 (Den Haag 1950) 132-134. |
Grondwetten
De discussies in de notulen hebben de hieronder vermelde grondwet tot uitgangspunt.Kies voor de integrale grondwettekst: pdf-grondwet.
Kies voor de historie per artikel: Nederlandse grondwet (PDC).
Instellingsbesluit
Notulen
Plenair:Verslag
Plenair:Ontbindingsbesluit
Algemeen:
| Naam, varianten | Staatscommissie inzake de Grondwetsherziening |
| Opdracht commissie | algemene opdracht |
| Jaren | 1905-1906 |
| Aantal bijeenkomsten | 17 |
| Datum eindverslag | 20-12-1906 |
| Datum aanbieding Tweede Kamer | niet bekend |
| Verslagen | Verslag der Staatscommissie, ingesteld bij Koninklijk Besluit van 23 october 1905, no. 56, tot het onderzoek der vraag, welke andere wijzigingen dan die van de artikelen 80, 127 en 143 nog in de Grondwet moeten worden gebracht (Den Haag 1907), 104 p. |
| Literatuur | A.J. Fokker (ed.), De Grondwet met de wijzigingen daarop voorgesteld door: 1° de staatscommissie, ingesteld bij K.B. van 23 Oct. 1905, 2° de vrijzinnig-democratische kamergroep, 3° de sociaal-democratische kamergroep. Tekstuitgave (Leiden 1907), 53 p. J. Gerritsz, Grondwetsherziening. De voorstellen der Staatscommissie, der Sociaal-Democratische en Vrijzinnig-Democratische kamerclubs, der Liberale Unie en Vereeniging voor vrouwenkiesrecht, gerangschikt naast de vigeerende grondwet (Amsterdam 1907), 107 p. De Grondwet van het Koningrijk der Nederlanden en de regeeringsvoorstellen tot wijziging der Grondwet, ter vergelijking naast elkander gedrukt, gevolgd door de memorie van toelichting dier voorstellen (Haarlem 1907), 62 p. Handelingen over de herziening der grondwet van 1815 (1887); uitgegeven onder toezicht van H.J. Romeijn, 2 dln. (Den Haag 1907-1916). W. Drucker ... et al., Rapport der Commissie van de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht in zake grondwetsherziening (z.pl. 1906), 30 p. [Uitgave van de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht.] J. Oppenheim, De suprematie der Grondwet (Amsterdam 1906), 39 p. [Verslagen en mededeelingen der Koninklijke Akademie van Wetenschappen, Afdeeling Letterkunde, 4:8.] H. Verkouteren, Grondwetsherziening (Amsterdam 1907), 16 p. [C. van Vollenhoven], Nota over de vraag, welke grondwetswijzigingen gewenscht schijnen in het belang der Nederlandsche koloniën ([Amsterdam] [1905?]), 40 p. [Overdruk uit Orgaan der Vereeniging ‘Moederland en Koloniën’, 6e jaar, no. 4, 40 p.] [C. van Vollenhoven], Vervolg op en heruitgave van de Nota over de vraag, welke grondwetswijzigingen gewenscht schijnen in het belang der Nederlandsche koloniën ([Amsterdam] [1906]). [Overdruk uit Orgaan der Vereeniging ‘Moederland en Koloniën’ , 7e jaar, no. 2.] |
| Opmerkingen | Of het rapport door de regering aan de Tweede Kamer werd aangeboden kon niet worden achterhaald. Op 15-10-1907 werden wel enkele wetsvoorstellen, voortkomende uit de adviezen van de Commissie-De Beaufort, aan de Tweede Kamer aangeboden. Deze werden echter weer ingetrokken. |
Leden:
Overige betrokkenen:
Archivalia:
| 1 | |
| Aard van de documentatie | commissiearchief |
| Naam archiefvormer/collectie (Periode archief) |
Staatscommissie tot herziening der Grondwet, 1905-1906 (1905-1906) |
| Vindplaats (Kenmerk toegang) |
Nationaal Archief, Den Haag (2.04.53.22) |
| Openbaarheid | volledig |
| Soort toegang(en) | inventaris |
| Kenmerk toegang | 2.04.53.22 |
| Inventarisnummers | 1-5 |
| Inhoud | Dossier van de secretaris van de Commissie-De Beaufort. inv. nr. 1. Stukken betreffende de instelling en ontbinding van de commissie. 1905 okt.-1907 jan.
Stukken betreffende de instelling van de commissie, correspondentie over de aanstelling van de secretaris en stukken betreffende de installatie van de commissie: afschrift van het KB van instelling; installatierede van de minister van Binnenlandse Zaken en handgeschreven antwoordrede van de voorzitter. inv. nr. 2. Ingekomen brieven en documenten van belangengroeperingen betreffende de wenselijkheid tot herziening van de Grondwet. 1906 mrt.-sep.
Ingekomen brieven en documenten, waaronder een adres van de Bond van Technici betreffende arbeidsgeschillen en diverse steunbetuigingen aan dit adres; een brief van de Vereeniging Moederland en Koloniën; een brief en documentatie van de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht; een brief aan de minister van Binnenlandse Zaken betreffende inzage van het archief van de commissie-J. Heemskerk Azn.
inv.nr. 3. Notulen en vergaderstukken van 1e - 11e vergadering, gedrukt. 1905 nov.-1906 juni. Gedrukte notulen en vergaderstukken van de vergaderingen 1-11. Bevat de voorstellen tot wijziging van artikelen van de Grondwet in eerste lezing. Knipsel.
inv.nr. 4. Notulen en vergaderstukken van de 12e - 17e vergadering, gedrukt. 1906 juli-dec.
Gedrukte tekst van de grondwet met aanduiding van daarin aan te brengen wijzigingen en marginalia; gedrukte concepten voor het eindrapport; gedrukte overzichten van de voorgestelde wijzigingen, per vergadering geordend; gedrukte nota’s over de ontwerp-grondwet zoals ter tweede lezing voorgelegd aan de commissieleden; gedrukte notulen en vergaderstukken van de vergaderingen 12-17; gedrukte gewijzigde concepten van rapport en grondwet. inv.nr. 5. "Verslag der Staatscommissie, ingesteld bij Koninklijk besluit van 23 October 1905, no. 56, tot het onderzoek der vraag, welke andere wijzigingen dan die van de artikelen 80, 127 en 143 nog in de Grondwet moeten worden gebracht", gedrukt. 1906 december 20. |
| 2 | |
| Aard van de documentatie | ambtelijke ondersteuning |
| Naam archiefvormer/collectie (Periode archief) |
Ministerie van Binnenlandse Zaken, afdeling Binnenlands Bestuur (1879-1950) |
| Vindplaats (Kenmerk toegang) |
Nationaal Archief, Den Haag (2.04.57) |
| Openbaarheid | volledig |
| Soort toegang(en) | inventaris |
| Kenmerk toegang | 2.04.57 |
| Inventarisnummers | 1004 |
| Inhoud | inv. nr. 1004. Dossier van het ministerie van Binnenlandse Zaken betreffende de Commissie-De Beaufort, met inliggende inhoudsopgave, 1905-1908. Het inventarisnummer bevat omslagen genummerd I-IX: - I. Stukken betreffende instelling, ontbinding en samenstelling van de commissie, en de benoeming van de leden; correspondentie met beoogde leden over hun benoeming. Over de opdracht aan de commissie, de KB's van instelling en opheffing, en de de installatierede van de minister van Binnenlandse Zaken. Aanvraag tot inzage van het archief van de commissie-Heemskerk Azn. (1883). Enige externe documentatie (o.m. een aflevering van het maandblad van de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht). 1905-1907. - II. De gedrukte notulen van de 17 bijeenkomsten van de staatscommissie, 10 november 1905 tot 20 december 1906, gearresteerd door de voorzitter. - III. Gedrukte vergaderstukken: nota’s en wijzigingsvoorstellen van voorzitter en leden, 1905-1906. - IV. Gedrukte stukken: concepten van gewijzigde grondwetsartikelen in diverse lezingen vastgesteld tijdens de vergaderingen; teksten van de grondwet met aanduiding van daarin aan te brengen wijzigingen; twee (verschillende) concepten van het eindverslag van de commissie. - V. Gedrukt eindverslag van de commissie ('gewaarmerkt afschrift': het verslag en de bijgevoegde minderheidsadviezen zijn alle door de commissieleden ondertekend); stukken betreffende de aanbieding en openbaarmaking van het verslag, 1906-1907. - VI-IX. Stukken betreffende drie wetsvoorstellen tot herziening van de grondwet op basis van het rapport van de staatscommissie, 1907: voorbereiding en behandeling binnen het kabinet; diverse (concept-)wetsontwerpen met memorie van toelichting en andere bijbehorende stukken, en correspondentie; negatief advies van de Raad van State en daaruit voortvloeiende aanpassingen; aanbieding aan de Tweede Kamer; verzameling persstemmen. Intrekking van de wetsvoorstellen in maart 1908. |
| Opmerkingen overig | Eveneens ingezien: inv. nr. 1537, dat echter geen relevant materiaal bevat. |
Werkwijze:
Scans:
Grondwetten
De discussies in de notulen hebben de hieronder vermelde grondwet tot uitgangspunt.Kies voor de integrale grondwettekst: pdf-grondwet.
Kies voor de historie per artikel: Nederlandse grondwet (PDC).