Commissie-Kranenburg
| Herzieningsjaar Grondwet | 1956 |
| Naam (-voorzitter) | Commissie-Kranenburg |
| Officiële naam | Commissie van Advies inzake nadere Grondwetswijziging betreffende de buitenlandse Betrekkingen |
| KB instelling commissie | zie: Opmerkingen |
| KB ontbinding commissie | zie: Opmerkingen |
| Opdracht commissie | technische herziening van de grondwetsbepalingen inzake de buitenlandse betrekkingen (art. 4, 58-67 GW) |
| Jaren | 1954-1955 |
| Aantal bijeenkomsten | 11 |
| Datum eindverslag | 1955 |
| Subcommissies | Tijdens de eerste plenaire vergadering werden subcommissies ingesteld. De taakstelling van de subcommissies werd ontleend aan een discussienota van Kranenburg, waarin deze een lijst met te bespreken punten aan de commissie presenteerde. Subcommissie I. Leden: Van der Grinten, Donner, Riphagen, Van Panhuys, Stuyt. Onderwerpen: de punten Algemeen, sub 1 en 2 uit de nota-Kranenburg en artikel 60, sub 1 en 3 GW. Subcommissie II. Leden: Oud, Romme, Burger, Kolff, Diepenhorst, Kan, Riphagen. Onderwerpen: de art. 60, sub 2, art. 61 en art. 62, sub 2 GW. Subcommissie III. Leden: Duynstee, Diepenhorst, Kolff, Kazemier, Van Panhuys. Onderwerpen: de art. 62, sub 1, en 65 GW. Subcommissie IV. Leden: Duynstee, Kazemier, Stuyt, Van Panhuys. Onderwerpen: art. 66 en 67 GW. NB. De vergaderingen van de subcommissies waren ook toegankelijk voor commissieleden die geen lid van de betreffende subcommissie waren; de vergaderstukken van de subcommissies werden onder alle commissieleden verspreid. |
| Verslagen | Interim-advies inzake artikel 61 der Grondwet [ongepubliceerd interim-advies, uitgebracht op 8-12-1954 op verzoek van de minister van Buitenlandse Zaken]
Rapport van de Commissie van advies inzake nadere Grondwetswijziging betreffende de buitenlandse betrekkingen ingesteld bij ministeriële beschikking van 1 september 1954, No. 100622 ('s-Gravenhage, 1955). |
| Audiovisuele bronnen |
Toon
Verberg
Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid: - doc. ID 10316. Radio, opname 10-9-1956, plechtige afkondiging grondwetsherziening voor gemeentehuis Den Haag.
|
| Opmerkingen | - De installatie van deze commissie van advies, ingesteld bij ministeriële beschikking van 1-9-1954, vond plaats op 1-10-1954. Van de 11e plenaire vergadering, gehouden op 18-4-1955 zijn geen notulen gemaakt. Van de vergaderingen van de subcommissies I en IV en van een gezamenlijke vergadering van de subcommissies III en IV zijn eveneens geen notulen aangetroffen. Het eindrapport werd uitgebracht aan de minister-president, de ministers van Binnenlandse en Buitenlandse Zaken en de minister zonder portefeuille Luns. Hierin waren drie minderheidsnota's en de installatierede opgenomen. De commissie was ingesteld om te onderzoeken in hoeverre er aanleiding bestond de in 1953 gewijzigde grondwetsartikelen betreffende de buitenlandse betrekkingen technisch te herzien, zonder daarbij afbreuk te doen aan de daarin vervatte beginselen; dit naar aanleiding van hierover gemaakte opmerkingen in de Staten-Generaal bij de behandeling in tweede lezing. - De herzieningsontwerpen voor de grondwetswijzigingen van 1956 bouwden in hoofdzaak voort op de werkzaamheden van de commissie-Van Schaik en de commissie-Kranenburg (voor wat betreft de voorstellen inzake de buitenlandse betrekkingen). Zie hiervoor Van Hasselt, Staatsregelingen en grondwetten (Alphen aan den Rijn, 1987, 17e druk), 537.
|
- Kranenburg, R. (PVDA, Voorzitter)
- Panhuys, H.F. van (Secretaris-lid)
- Kramer, J.H. (Adjunct-secretaris)
- Burger, J.A.W. (PVDA)
- Diepenhorst, I.A. (ARP)
- Donner, A.M. (ARP)
- Duynstee, F.J.F.M. (KVP)
- Grinten, W.C.L. van der (KVP)
- Kan, J.M.
- Kazemier, B.H.
- Kolff, G. (CHU)
- Oud, P.J. (VVD)
- Riphagen, J.
- Romme, C.P.M. (KVP)
- Stuyt, A.M.
Overige betrokkenen, personen
Overige betrokkenen, instellingen
| 1 | |
| Aard van de documentatie | commissiearchief; ambtelijke ondersteuning |
| Naam archiefvormer/collectie (Periode archief) |
Archief ministerie van Buitenlandse Zaken (1945-1954) |
| Vindplaats (Kenmerk toegang) |
Nationaal Archief, Den Haag (2.05.117) |
| Openbaarheid | volledig |
| Soort toegang(en) | inventaris |
| Kenmerk toegang | 2.05.117 |
| Inventarisnummers | 27312-27317 |
| Inhoud | inv. nrs. 27312-27317. Commissie van advies inzake nadere Grondwetswijziging betreffende de Buitenlandse Betrekkingen, 1954-1955. Dit dossier bevat stukken die deels van ambtelijke aard zijn, deels afkomstig uit het archief van de commissie. Het werd gevormd door H.F. van Panhuys, juridisch adviseur bij het ministerie van Buitenlandse Zaken en secretaris van de commissie, en A.M. Stuyt, hoofd afdeling Verdragen van het ministerie en lid van de commissie. - inv. nr. 27312. Algemeen, 1954-1955. Dossier van het secretariaat van de commissie, met stukken betreffende de voorbereiding van het eindrapport: correspondentie, concepten van het eindrapport, notulen en rapporten van de subcommissies. - inv. nr. 27313. Instelling en vergaderstukken, 1954. Stukken van ambtelijke aard betreffende de instelling van de commissie en stukken afkomstig uit het commissiearchief. Correspondentie, nota's, een afschrift van het instellingsbesluit en van de installatieredes, knipsels, notulen en convocaties (van de plenaire en van een subcommissie). Tevens enkele stukken over de goedkeuringswet voor het Verdrag van Genève (1954). - inv. nr. 27314. Vergaderstukken, 1954-1955 (1956). - inv. nr. 27315. Subcommissie I, 1954. Rondgezonden nota's, ontwerpen en Kamerstukken. - inv. nr. 27316. Subcommissie II, 1954. Rapporten, nota's, notulen, correspondentie, een convocatie, Kamerstukken en een knipsel. - inv. nr. 27317. Subcommissie III en IV, 1954. Rapporten en ontwerpen, nota's en notulen, waaronder enkele stukken van de plenaire commissie.
|
| 2 | |
| Aard van de documentatie | ambtelijke ondersteuning |
| Naam archiefvormer/collectie (Periode archief) |
Ministerie van Binnenlandse Zaken, Bureau Juridisch Adviseur ((1950) 1954-1969) |
| Vindplaats (Kenmerk toegang) |
Nationaal Archief (2.04.63) |
| Openbaarheid | volledig |
| Soort toegang(en) | inventaris |
| Kenmerk toegang | 2.04.63 |
| Inventarisnummers | 5-7 |
| Inhoud | inv. nrs 5-7. Stukken betreffende de voorbereiding van de partiële Grondwetsherziening 1952-1956. Ambtelijk dossier met betrekking tot de grondwetsherziening van 1956, verdeeld in omslagen geletterd A t/m E, gevolgd door een doorlopende romeinse nummering I-XXI; hiervan zijn hieronder de opschriften overgenomen. Enkele omslagen vallen buiten deze indeling. Elke omslag bevat een gedetailleerde inhoudsopgave. Omslag A, II ontbreekt. In het bijzonder inv. nr. 6 bevat stukken met betrekking tot de Commissie-Kranenburg.
inv. nr. 5 bevat de omslagen: - Ongenummerde omslag 'Grondwetsherziening 1956. Binnenlands Bestuur, afdeling Bestuurszaken'. Ambtelijk dossier met overwegend correspondentie betreffende de grondwetsherziening van 1956. 1955-1956. - A. I. Nadere overweging door de Staatscommissie van voorstellen, vervat in het Interimrapport. Ambtelijk dossier met overwegend correspondentie met en over de commissie-Van Schaik inzake de voorbereiding van voorstellen voor grondwetsherziening. 1952-1956. - A. III. Wijziging van artikelen 160 en 163 in verband met algemeen verbindend verklaren van regelingen in collectieve arbeidsovereenkomsten. Ambtelijk dossier, 1953. NB. De kwestie werd doorverwezen naar de minister van Justitie. - A. IV. Wijze van behandeling der voorstellen en tijdschema. Ambtelijk dossier betreffende de wijze van behandeling der voorstellen voor grondwetsherziening door het parlement, 1953-1954. - A. V. Eindrapport van de Staatscommissie. Ambtelijk dossier betreffende de ontvangst van het rapport, de toezending van het eindrapport aan diverse instanties en de behandeling van het rapport door de ministerraad, 1953-1954. - A. VI. Schrappen van de bedragen in de grondwet. Ambtelijk dossier ter voorbereiding van het wetsontwerp, 1954. - A. VII. Overleg met de departementen en anderen over de vraag welke punten zullen worden herzien. Ambtelijk dossier met adviezen van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en Gedeputeerde Staten van de provincies; adviezen omtrent het ambtenarenrecht; adviezen inzake de grondwetsherziening van de Algemene Rekenkamer, diverse departementen, C. Romme, uit de pers en van particulieren, 1954. Bevat tevens de omslag 'A. VIIa. Uitbreiding titel Prins van Oranje tot oudste Koningsdochter – vermoedelijk opvolgster': ambtelijk dossier met correspondentie, nota's en notities inzake deze kwestie en inzake de meerderjarigheidsleeftijd van de koning, 1955. - B. VIII. Uitbreiding ledental Tweede en Eerste Kamer. Ambtelijk dossier betreffende de voorbereiding van wetsontwerpen in overleg met onder andere de voorzitter van de Tweede Kamer en de Kiesraad, 1954-1956. - B. IX. Wijziging van bepalingen betreffende de provinciën. Ambtelijk dossier betreffende de voorbereiding van wetsontwerpen, 1954-1955. - B. X. Toezicht op (nog) niet provinciaal ingedeelde gemeenten (artikel VII). Ambtelijk dossier betreffende de voorbereiding van het wetsontwerp tot wijziging van de grondwet, 1955. - Ongenummerde omslag. Bevat losse stukken, onder meer met betrekking tot de kostenvergoeding van Eerste Kamerleden, de pensioenregeling van Tweede Kamerleden en het tijdstip van verkiezing van leden van de Staten-Generaal, 1953-1956.
inv. nr. 6 bevat de omslagen: - Ongenummerde omslag. Bevat enkele losse stukken naar aanleiding van het rapport van de Commissie-Kranenburg, 1955. - B. XI. Pensioen voor gewezen Tweede Kamerleden (artikelen 99 en IV). Ambtelijk dossier betreffende de voorbereiding van het wetsontwerp, 1954-1955; bevat onder andere stukken afkomstig van de Staatscommissie voor de Pensioenwetgeving. - B. XII. Kostenvergoeding voor Eerste Kamerleden (artikel 101). Ambtelijk dossier betreffende de voorbereiding van het wetsontwerp, 1954-1955. - B. XIII. Schrapping van de artikelen 198 en 199 (defensiebepalingen). Ambtelijk dossier ter voorbereiding van het wetsontwerp, in samenwerking met het ministerie voor Oorlog en Marine, 1954-1955. - B. XIV. Vervanging van 'Zee- en Landmacht' door 'Krijgsmacht'. Ambtelijk dossier ter voorbereiding van het wetsontwerp, in samenwerking met de ministeries voor Oorlog en voor Overzeese Rijksdelen, 1954-1956. - B. XV. Aanpassing aan de nieuwe rechtsorde. Ambtelijk dossier, waarin voorbereidende correspondentie met het ministerie voor Overzeese Gebiedsdelen en stukken ter voorbereiding van wetsontwerpen, in samenwerking met het genoemde en enkele andere ministeries, 1954-1955. - B. XVI. Bepalingen betreffende de buitenlandse betrekkingen. Ambtelijk dossier ter voorbereiding van wetsontwerpen in samenwerking met het ministerie voor Buitenlandse Zaken; bevat tevens stukken omtrent de instelling van de commissie-Kranenburg en het rapport van deze commissie, 1953-1955.
inv. nr. 7 bevat de omslagen: - C. XVII. Tweede Kamer, eerste lezing; de Regeringsvoorstellen. Ambtelijk dossier betreffende het tijdschema en de behandeling van de wetsontwerpen, 1955-1956. - (ongenummerde omslag zonder opschrift). Vermoedelijk het vervolg van nr. XVII: Tweede Kamer, eerste lezing: ambtelijk dossier betreffende de behandeling van voorstellen inzake de buitenlandse betrekkingen en aanpassing aan een nieuwe rechtsorde, 1955-1956. - C. XVIII. Tweede Kamer, eerste lezing: initiatiefvoorstel-Oud; aftreden Eerste en Tweede Kamerleden (artikelen 95 en 101). Ambtelijk dossier betreffende de indiening van het initiatiefvoorstel en de voorbereiding van het wetsontwerp, 1956. - C. XIX. Eerste Kamer, eerste lezing; alle voorstellen. Ambtelijk dossier betreffende de behandeling van de wetsontwerpen, 1956. - D. XX. Tweede en Eerste Kamer, tweede lezing; alle voorstellen. Ambtelijk dossier betreffende de behandeling van de wetsontwerpen, 1956. - E. XXI. Plechtige afkondiging der herziening en bekendmaking van de tekst der herzienen grondwet-1956. Ambtelijk dossier betreffende de organisatie van de afkondiging van de herziene grondwet, 1956. |
| 3 | |
| Aard van de documentatie | ambtelijke ondersteuning |
| Naam archiefvormer/collectie (Periode archief) |
Ministerie van Algemene Zaken/Kabinet Minister-President (1942-1979) |
| Vindplaats (Kenmerk toegang) |
Nationaal Archief (2.03.01) |
| Openbaarheid | volledig |
| Soort toegang(en) | inventaris |
| Kenmerk toegang | 2.03.01 |
| Inventarisnummers | 1132, 1135-1137 |
| Inhoud | inv. nrs. 1131-1133. Stukken betreffende wijzigingen van de Grondwet, 1945-1969. Hiervan bevat inv. nr. 1132 (1951-1965) materiaal ter voorbereiding van de grondwetsherzieningen van 1956 en 1963, waaronder enkele stukken betreffende de (instelling van) de Commissie-Kranenburg. Het dossier bevat overwegend stukken ter behandeling in de ministerraad en notities voor de minister-president.
inv. nr. 1135. Stukken betreffende de totstandkoming van grondwetsherzieningen, strekkende tot wijziging van bepalingen inzake de buitenlandse betrekkingen. 1950-1956. Ambtelijk dossier betreffende de grondwetsherzieningen van 1953 en 1956 en de bevindingen van de Commissies-Van Eysinga, Van Schaik en Kranenburg. Het dossier bevat notities voor de minister-president, correspondentie en Kamerstukken.
inv. nr. 1136. Verslagen van Staatscommissies, staatsbladen en krantenknipsels betreffende herzieningen van de Grondwet. 1951-1968. Ambtelijk dossier met overwegend documentatie (verslagen Commissie-Van Schaik, krantenknipsels) en enkele notities.
inv. nr. 1137. Stukken betreffende de aanpassing van de Grondwet aan de nieuwe rechtsorde van het koninkrijk. 1955‑1959. Ambtelijk dossier, overwegend met betrekking tot de grondwetsherziening van 1956. Vooral notities voor de minister-president en stukken betreffende overleg met andere departementen.
|
Opdracht
Minister van Binnenlandse Zaken L.J.M. Beel, die in oktober 1954 de Commissie-Kranenburg installeerde, zal het iets anders geformuleerd hebben, maar de opdracht van deze commissie betrof ruwweg het ‘repareren’ van enkele onderdelen van de grondwetswijziging die hij zelf in 1953 had doorgevoerd. Die herziening, waarin de bepalingen over het buitenlands beleid centraal stonden, mocht dan weliswaar door twee commissies zijn voorbereid (de Commissie-Van Eysinga en de Commissie-Van Schaik), toch bleek deze al snel enkele imperfecties te bevatten. Deze foutjes waren deels het gevolg van onvoorziene ontwikkelingen in de praktijk, deels ook van de amenderingen en wijzigingen die de voorstellen bij behandeling in het parlement hadden ondergaan. Beel had daarom nog tijdens de tweede lezing van de wijzigingswet in de Eerste Kamer moeten beloven om bij de aanstaande algehele grondwetsherziening deze artikelen nog eens goed door te lichten.[1]
Toen de regering in 1954 aan deze belofte herinnerd werd, bleek de meest aangewezen adviseur hierbij - de Commissie-Van Schaik - inmiddels ontbonden.[2] En dus had minister van Buitenlandse Zaken J.W. Beyen voorgesteld om een nieuwe commissie in het leven te roepen onder leiding van staatsraad R. Kranenburg.
Werkwijze
Tijdens de installatievergadering besprak de commissie - na het vertrek van de minister - slechts enkele procedurele kwesties. Direct daarna splitste de commissie zich, op basis van een lijst met vraagpunten die de voorzitter had verzameld, in vier subcommissies.[3] De meeste leden waren lid van meer dan één subcommissie, en ook kregen alle leden alle stukken toegestuurd. Aan de hand van nota’s van de ambtenaren J. Riphagen, A.M. Stuyt en H.F. van Panhuys vergaderden de subcommissies in de maanden oktober en november over de toegewezen vraagpunten. De nota’s dienden daarbij tevens als basis voor het door de subcommissie uit te brengen rapport. Van de vergaderingen zijn over het algemeen geen (uitgebreide) notulen bewaard.
Eén van de weinige subcommissieleden die zich buiten de vergaderingen om met de inhoud van de rapporten bemoeide was F.J.F.M. Duynstee. Niet alleen voor zijn ‘eigen’ subcommissies III en IV, die al snel in één gecombineerde commissie opgingen, maar ook voor subcommissie II en later in de plenaire fase betoonde hij zich een druk notaschrijver. Overigens zouden subcommissies III en IV, behalve over de toegewezen vraagpunten zouden, ook nog spreken over de eventuele verplaatsing van artikel 59 naar het grondwetshoofdstuk over de defensie.[4]
Eind november hadden alle subcommissies hun rapporten afgerond en startte de commissie weer met plenaire vergaderingen. Begonnen werd met een tussentijds binnengekomen verzoek van minister Beyen betreffende het vragen van inlichtingen door het parlement over verdragen die ter stilzwijgende goedkeuring waren voorgelegd. Hierover presenteerde de commissie op 8 december haar eerste interim-rapport.[5] Het leek toen nog of een tweede interim-advies, over een eveneens tussentijds binnengekomen vraag betreffende de Raad van State, snel zou volgen.[6] Dit advies werd uiteindelijk echter gewoon verwerkt in het eindrapport.
Nog voor de jaarwisseling had de commissie ook de meeste subcommissierapporten besproken. Op basis van deze stukken werd een eerste conceptrapport opgesteld.[7] Tot begin februari besprak de commissie vervolgens nog het laatste subcommissierapport evenals enkele andere inhoudelijke ‘losse eindjes’, waarover vooral Duynstee de nodige nota’s had doen rondgaan. De vergaderingen van maart 1955, waar een nieuwe versie van het conceptrapport werd besproken, waren dan ook vooral redactioneel van aard. Na nog wat schriftelijke amendementen kon in een laatste, niet genotuleerde vergadering op 18 april 1955 het rapport worden vastgesteld.
De inhoud van dat rapport was, net als die van de vergaderingen, vooral technisch van aard. Daarmee gaf de commissie gehoor aan de opdracht uit het instellingsbesluit en de installatierede om aan de uitgangspunten van de herziening van 1953 niets te wijzigen.[8] Tijdens de vergaderingen was dan ook menig voorstel ontraden of afgewezen omdat het naar het oordeel van de commissie deze grens overschreed.[9]
Rapportage
In haar eindrapport zou de commissie, vaststellend dat het vaak moeilijk was de grens tussen technische aanbevelingen en meer principiële adviezen scherp te trekken, deze grens soms toch overschrijden. Al snel werd duidelijk dat het kabinet deze laatste adviezen bij voorbaat niet zou overnemen.[10] De meer technische aanbevelingen zouden in 1956, bij de tweede grondwetsherziening in drie jaar tijd, in de grondwet worden vastgelegd.
Correspondentie ministers Beel en Beyen in februari-maart 1954. Commissiearchief (1) NL-HaNA, BuZa/Code-Archief 45-54, 2.05.117, inv.nr. 27313.
Zie onder andere de vraag van het Eerste Kamerlid Gerretson in Handelingen van de Eerste Kamer 1953-1954 (01-06-1954) 579-580. De correspondentie van de minister met Gerretson is eveneens te vinden in commissiearchief (1) inv.nr. 27313.
Nota Kranenburg 28-09-1954 in commissiearchief (1) inv.nr. 27314.
Het is niet duidelijk of subcommissies III en IV hier voltallig over spraken: onder het betreffende ‘rapport’ staan slechts de namen van enkele leden. Verslag subcommissies III/IV 02-12-1954.
Interimrapport plenair 08-12-1954. Het verzoek om tussentijdse rapportage, dat Van Panhuys op 17-11-1954 aan Kranenburg toestuurde, is te vinden in commissiearchief (1) inv.nr. 27316.
Zie de brief van deVan Panhuys aan de commissie dd. 05-11-1954 in commissiearchief (1) inv.nr. 27314.
Conceptrapport 30-12-1954 in commissiearchief (1) inv.nr. 27314.
Instellingsbesluit 01-09-1954 in commissiearchief (1) inv.nr. 27313; installatierede in eindverslag plenair 18-04-1955 21.
Zie bijvoorbeeld notulen plenair 06-12-1954 en 17-12-1954 en de nota van Kranenburg dd. 13-12-1954 in commissiearchief (1) inv.nr. 27314.
Dit bleek onder meer uit stukken betreffende het overleg tussen de ministeries van Binnenlandse en van Buitenlandse Zaken in mei 1955. Commissiearchief (1) inv.nr. 27314.
Noten
| [1] |
Correspondentie ministers Beel en Beyen in februari-maart 1954. Commissiearchief (1) NL-HaNA, BuZa/Code-Archief 45-54, 2.05.117, inv.nr. 27313. |
| [2] |
Zie onder andere de vraag van het Eerste Kamerlid Gerretson in Handelingen van de Eerste Kamer 1953-1954 (01-06-1954) 579-580. De correspondentie van de minister met Gerretson is eveneens te vinden in commissiearchief (1) inv.nr. 27313. |
| [3] |
Nota Kranenburg 28-09-1954 in commissiearchief (1) inv.nr. 27314. |
| [4] |
Het is niet duidelijk of subcommissies III en IV hier voltallig over spraken: onder het betreffende ‘rapport’ staan slechts de namen van enkele leden. Verslag subcommissies III/IV 02-12-1954. |
| [5] |
Interimrapport plenair 08-12-1954. Het verzoek om tussentijdse rapportage, dat Van Panhuys op 17-11-1954 aan Kranenburg toestuurde, is te vinden in commissiearchief (1) inv.nr. 27316. |
| [6] |
Zie de brief van deVan Panhuys aan de commissie dd. 05-11-1954 in commissiearchief (1) inv.nr. 27314. |
| [7] |
Conceptrapport 30-12-1954 in commissiearchief (1) inv.nr. 27314. |
| [8] |
Instellingsbesluit 01-09-1954 in commissiearchief (1) inv.nr. 27313; installatierede in eindverslag plenair 18-04-1955 21. |
| [9] |
Zie bijvoorbeeld notulen plenair 06-12-1954 en 17-12-1954 en de nota van Kranenburg dd. 13-12-1954 in commissiearchief (1) inv.nr. 27314. |
| [10] |
Dit bleek onder meer uit stukken betreffende het overleg tussen de ministeries van Binnenlandse en van Buitenlandse Zaken in mei 1955. Commissiearchief (1) inv.nr. 27314. |
Grondwetten
De discussies in de notulen hebben de hieronder vermelde grondwet tot uitgangspunt.Kies voor de integrale grondwettekst: pdf-grondwet.
Kies voor de historie per artikel: Nederlandse grondwet (PDC).
Instellingsbesluit
Notulen
Plenair: Subcommissie:Verslag
Plenair: Subcommissie:Zoeksystemen
Algemeen:
| Opdracht commissie | technische herziening van de grondwetsbepalingen inzake de buitenlandse betrekkingen (art. 4, 58-67 GW) |
| Jaren | 1954-1955 |
| Aantal bijeenkomsten | 11 |
| Datum eindverslag | 1955 |
| Subcommissies | Tijdens de eerste plenaire vergadering werden subcommissies ingesteld. De taakstelling van de subcommissies werd ontleend aan een discussienota van Kranenburg, waarin deze een lijst met te bespreken punten aan de commissie presenteerde. Subcommissie I. Leden: Van der Grinten, Donner, Riphagen, Van Panhuys, Stuyt. Onderwerpen: de punten Algemeen, sub 1 en 2 uit de nota-Kranenburg en artikel 60, sub 1 en 3 GW. Subcommissie II. Leden: Oud, Romme, Burger, Kolff, Diepenhorst, Kan, Riphagen. Onderwerpen: de art. 60, sub 2, art. 61 en art. 62, sub 2 GW. Subcommissie III. Leden: Duynstee, Diepenhorst, Kolff, Kazemier, Van Panhuys. Onderwerpen: de art. 62, sub 1, en 65 GW. Subcommissie IV. Leden: Duynstee, Kazemier, Stuyt, Van Panhuys. Onderwerpen: art. 66 en 67 GW. NB. De vergaderingen van de subcommissies waren ook toegankelijk voor commissieleden die geen lid van de betreffende subcommissie waren; de vergaderstukken van de subcommissies werden onder alle commissieleden verspreid. |
| Verslagen | Interim-advies inzake artikel 61 der Grondwet [ongepubliceerd interim-advies, uitgebracht op 8-12-1954 op verzoek van de minister van Buitenlandse Zaken]
Rapport van de Commissie van advies inzake nadere Grondwetswijziging betreffende de buitenlandse betrekkingen ingesteld bij ministeriële beschikking van 1 september 1954, No. 100622 ('s-Gravenhage, 1955). |
| Audiovisuele bronnen | Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid: - doc. ID 10316. Radio, opname 10-9-1956, plechtige afkondiging grondwetsherziening voor gemeentehuis Den Haag.
|
| Opmerkingen | - De installatie van deze commissie van advies, ingesteld bij ministeriële beschikking van 1-9-1954, vond plaats op 1-10-1954. Van de 11e plenaire vergadering, gehouden op 18-4-1955 zijn geen notulen gemaakt. Van de vergaderingen van de subcommissies I en IV en van een gezamenlijke vergadering van de subcommissies III en IV zijn eveneens geen notulen aangetroffen. Het eindrapport werd uitgebracht aan de minister-president, de ministers van Binnenlandse en Buitenlandse Zaken en de minister zonder portefeuille Luns. Hierin waren drie minderheidsnota's en de installatierede opgenomen. De commissie was ingesteld om te onderzoeken in hoeverre er aanleiding bestond de in 1953 gewijzigde grondwetsartikelen betreffende de buitenlandse betrekkingen technisch te herzien, zonder daarbij afbreuk te doen aan de daarin vervatte beginselen; dit naar aanleiding van hierover gemaakte opmerkingen in de Staten-Generaal bij de behandeling in tweede lezing. - De herzieningsontwerpen voor de grondwetswijzigingen van 1956 bouwden in hoofdzaak voort op de werkzaamheden van de commissie-Van Schaik en de commissie-Kranenburg (voor wat betreft de voorstellen inzake de buitenlandse betrekkingen). Zie hiervoor Van Hasselt, Staatsregelingen en grondwetten (Alphen aan den Rijn, 1987, 17e druk), 537.
|
Leden:
Overige betrokkenen:
Archivalia:
| 1 | |
| Aard van de documentatie | commissiearchief; ambtelijke ondersteuning |
| Naam archiefvormer/collectie (Periode archief) |
Archief ministerie van Buitenlandse Zaken (1945-1954) |
| Vindplaats (Kenmerk toegang) |
Nationaal Archief, Den Haag (2.05.117) |
| Openbaarheid | volledig |
| Soort toegang(en) | inventaris |
| Kenmerk toegang | 2.05.117 |
| Inventarisnummers | 27312-27317 |
| Inhoud | inv. nrs. 27312-27317. Commissie van advies inzake nadere Grondwetswijziging betreffende de Buitenlandse Betrekkingen, 1954-1955. Dit dossier bevat stukken die deels van ambtelijke aard zijn, deels afkomstig uit het archief van de commissie. Het werd gevormd door H.F. van Panhuys, juridisch adviseur bij het ministerie van Buitenlandse Zaken en secretaris van de commissie, en A.M. Stuyt, hoofd afdeling Verdragen van het ministerie en lid van de commissie. - inv. nr. 27312. Algemeen, 1954-1955. Dossier van het secretariaat van de commissie, met stukken betreffende de voorbereiding van het eindrapport: correspondentie, concepten van het eindrapport, notulen en rapporten van de subcommissies. - inv. nr. 27313. Instelling en vergaderstukken, 1954. Stukken van ambtelijke aard betreffende de instelling van de commissie en stukken afkomstig uit het commissiearchief. Correspondentie, nota's, een afschrift van het instellingsbesluit en van de installatieredes, knipsels, notulen en convocaties (van de plenaire en van een subcommissie). Tevens enkele stukken over de goedkeuringswet voor het Verdrag van Genève (1954). - inv. nr. 27314. Vergaderstukken, 1954-1955 (1956). - inv. nr. 27315. Subcommissie I, 1954. Rondgezonden nota's, ontwerpen en Kamerstukken. - inv. nr. 27316. Subcommissie II, 1954. Rapporten, nota's, notulen, correspondentie, een convocatie, Kamerstukken en een knipsel. - inv. nr. 27317. Subcommissie III en IV, 1954. Rapporten en ontwerpen, nota's en notulen, waaronder enkele stukken van de plenaire commissie.
|
| 2 | |
| Aard van de documentatie | ambtelijke ondersteuning |
| Naam archiefvormer/collectie (Periode archief) |
Ministerie van Binnenlandse Zaken, Bureau Juridisch Adviseur ((1950) 1954-1969) |
| Vindplaats (Kenmerk toegang) |
Nationaal Archief (2.04.63) |
| Openbaarheid | volledig |
| Soort toegang(en) | inventaris |
| Kenmerk toegang | 2.04.63 |
| Inventarisnummers | 5-7 |
| Inhoud | inv. nrs 5-7. Stukken betreffende de voorbereiding van de partiële Grondwetsherziening 1952-1956. Ambtelijk dossier met betrekking tot de grondwetsherziening van 1956, verdeeld in omslagen geletterd A t/m E, gevolgd door een doorlopende romeinse nummering I-XXI; hiervan zijn hieronder de opschriften overgenomen. Enkele omslagen vallen buiten deze indeling. Elke omslag bevat een gedetailleerde inhoudsopgave. Omslag A, II ontbreekt. In het bijzonder inv. nr. 6 bevat stukken met betrekking tot de Commissie-Kranenburg.
inv. nr. 5 bevat de omslagen: - Ongenummerde omslag 'Grondwetsherziening 1956. Binnenlands Bestuur, afdeling Bestuurszaken'. Ambtelijk dossier met overwegend correspondentie betreffende de grondwetsherziening van 1956. 1955-1956. - A. I. Nadere overweging door de Staatscommissie van voorstellen, vervat in het Interimrapport. Ambtelijk dossier met overwegend correspondentie met en over de commissie-Van Schaik inzake de voorbereiding van voorstellen voor grondwetsherziening. 1952-1956. - A. III. Wijziging van artikelen 160 en 163 in verband met algemeen verbindend verklaren van regelingen in collectieve arbeidsovereenkomsten. Ambtelijk dossier, 1953. NB. De kwestie werd doorverwezen naar de minister van Justitie. - A. IV. Wijze van behandeling der voorstellen en tijdschema. Ambtelijk dossier betreffende de wijze van behandeling der voorstellen voor grondwetsherziening door het parlement, 1953-1954. - A. V. Eindrapport van de Staatscommissie. Ambtelijk dossier betreffende de ontvangst van het rapport, de toezending van het eindrapport aan diverse instanties en de behandeling van het rapport door de ministerraad, 1953-1954. - A. VI. Schrappen van de bedragen in de grondwet. Ambtelijk dossier ter voorbereiding van het wetsontwerp, 1954. - A. VII. Overleg met de departementen en anderen over de vraag welke punten zullen worden herzien. Ambtelijk dossier met adviezen van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en Gedeputeerde Staten van de provincies; adviezen omtrent het ambtenarenrecht; adviezen inzake de grondwetsherziening van de Algemene Rekenkamer, diverse departementen, C. Romme, uit de pers en van particulieren, 1954. Bevat tevens de omslag 'A. VIIa. Uitbreiding titel Prins van Oranje tot oudste Koningsdochter – vermoedelijk opvolgster': ambtelijk dossier met correspondentie, nota's en notities inzake deze kwestie en inzake de meerderjarigheidsleeftijd van de koning, 1955. - B. VIII. Uitbreiding ledental Tweede en Eerste Kamer. Ambtelijk dossier betreffende de voorbereiding van wetsontwerpen in overleg met onder andere de voorzitter van de Tweede Kamer en de Kiesraad, 1954-1956. - B. IX. Wijziging van bepalingen betreffende de provinciën. Ambtelijk dossier betreffende de voorbereiding van wetsontwerpen, 1954-1955. - B. X. Toezicht op (nog) niet provinciaal ingedeelde gemeenten (artikel VII). Ambtelijk dossier betreffende de voorbereiding van het wetsontwerp tot wijziging van de grondwet, 1955. - Ongenummerde omslag. Bevat losse stukken, onder meer met betrekking tot de kostenvergoeding van Eerste Kamerleden, de pensioenregeling van Tweede Kamerleden en het tijdstip van verkiezing van leden van de Staten-Generaal, 1953-1956.
inv. nr. 6 bevat de omslagen: - Ongenummerde omslag. Bevat enkele losse stukken naar aanleiding van het rapport van de Commissie-Kranenburg, 1955. - B. XI. Pensioen voor gewezen Tweede Kamerleden (artikelen 99 en IV). Ambtelijk dossier betreffende de voorbereiding van het wetsontwerp, 1954-1955; bevat onder andere stukken afkomstig van de Staatscommissie voor de Pensioenwetgeving. - B. XII. Kostenvergoeding voor Eerste Kamerleden (artikel 101). Ambtelijk dossier betreffende de voorbereiding van het wetsontwerp, 1954-1955. - B. XIII. Schrapping van de artikelen 198 en 199 (defensiebepalingen). Ambtelijk dossier ter voorbereiding van het wetsontwerp, in samenwerking met het ministerie voor Oorlog en Marine, 1954-1955. - B. XIV. Vervanging van 'Zee- en Landmacht' door 'Krijgsmacht'. Ambtelijk dossier ter voorbereiding van het wetsontwerp, in samenwerking met de ministeries voor Oorlog en voor Overzeese Rijksdelen, 1954-1956. - B. XV. Aanpassing aan de nieuwe rechtsorde. Ambtelijk dossier, waarin voorbereidende correspondentie met het ministerie voor Overzeese Gebiedsdelen en stukken ter voorbereiding van wetsontwerpen, in samenwerking met het genoemde en enkele andere ministeries, 1954-1955. - B. XVI. Bepalingen betreffende de buitenlandse betrekkingen. Ambtelijk dossier ter voorbereiding van wetsontwerpen in samenwerking met het ministerie voor Buitenlandse Zaken; bevat tevens stukken omtrent de instelling van de commissie-Kranenburg en het rapport van deze commissie, 1953-1955.
inv. nr. 7 bevat de omslagen: - C. XVII. Tweede Kamer, eerste lezing; de Regeringsvoorstellen. Ambtelijk dossier betreffende het tijdschema en de behandeling van de wetsontwerpen, 1955-1956. - (ongenummerde omslag zonder opschrift). Vermoedelijk het vervolg van nr. XVII: Tweede Kamer, eerste lezing: ambtelijk dossier betreffende de behandeling van voorstellen inzake de buitenlandse betrekkingen en aanpassing aan een nieuwe rechtsorde, 1955-1956. - C. XVIII. Tweede Kamer, eerste lezing: initiatiefvoorstel-Oud; aftreden Eerste en Tweede Kamerleden (artikelen 95 en 101). Ambtelijk dossier betreffende de indiening van het initiatiefvoorstel en de voorbereiding van het wetsontwerp, 1956. - C. XIX. Eerste Kamer, eerste lezing; alle voorstellen. Ambtelijk dossier betreffende de behandeling van de wetsontwerpen, 1956. - D. XX. Tweede en Eerste Kamer, tweede lezing; alle voorstellen. Ambtelijk dossier betreffende de behandeling van de wetsontwerpen, 1956. - E. XXI. Plechtige afkondiging der herziening en bekendmaking van de tekst der herzienen grondwet-1956. Ambtelijk dossier betreffende de organisatie van de afkondiging van de herziene grondwet, 1956. |
| 3 | |
| Aard van de documentatie | ambtelijke ondersteuning |
| Naam archiefvormer/collectie (Periode archief) |
Ministerie van Algemene Zaken/Kabinet Minister-President (1942-1979) |
| Vindplaats (Kenmerk toegang) |
Nationaal Archief (2.03.01) |
| Openbaarheid | volledig |
| Soort toegang(en) | inventaris |
| Kenmerk toegang | 2.03.01 |
| Inventarisnummers | 1132, 1135-1137 |
| Inhoud | inv. nrs. 1131-1133. Stukken betreffende wijzigingen van de Grondwet, 1945-1969. Hiervan bevat inv. nr. 1132 (1951-1965) materiaal ter voorbereiding van de grondwetsherzieningen van 1956 en 1963, waaronder enkele stukken betreffende de (instelling van) de Commissie-Kranenburg. Het dossier bevat overwegend stukken ter behandeling in de ministerraad en notities voor de minister-president.
inv. nr. 1135. Stukken betreffende de totstandkoming van grondwetsherzieningen, strekkende tot wijziging van bepalingen inzake de buitenlandse betrekkingen. 1950-1956. Ambtelijk dossier betreffende de grondwetsherzieningen van 1953 en 1956 en de bevindingen van de Commissies-Van Eysinga, Van Schaik en Kranenburg. Het dossier bevat notities voor de minister-president, correspondentie en Kamerstukken.
inv. nr. 1136. Verslagen van Staatscommissies, staatsbladen en krantenknipsels betreffende herzieningen van de Grondwet. 1951-1968. Ambtelijk dossier met overwegend documentatie (verslagen Commissie-Van Schaik, krantenknipsels) en enkele notities.
inv. nr. 1137. Stukken betreffende de aanpassing van de Grondwet aan de nieuwe rechtsorde van het koninkrijk. 1955‑1959. Ambtelijk dossier, overwegend met betrekking tot de grondwetsherziening van 1956. Vooral notities voor de minister-president en stukken betreffende overleg met andere departementen.
|
Werkwijze:
Scans:
Grondwetten
De discussies in de notulen hebben de hieronder vermelde grondwet tot uitgangspunt.Kies voor de integrale grondwettekst: pdf-grondwet.
Kies voor de historie per artikel: Nederlandse grondwet (PDC).