Commissie-Van Eysinga
| Herzieningsjaar Grondwet | 1953 |
| Naam (-voorzitter) | Commissie-Van Eysinga |
| Officiële naam | Commissie nopens samenwerking tussen regering en Staten-Generaal inzake het buitenlandse beleid |
| KB instelling commissie | zie Opmerkingen |
| KB ontbinding commissie | zie Opmerkingen |
| Opdracht commissie | adviseren over en bevorderen van nauwere samenwerking tussen regering en Staten-Generaal in zake het buitenlands beleid |
| Jaren | 1950-1951 |
| Aantal bijeenkomsten | 19 |
| Datum eindverslag | 9-7-1951 |
| Subcommissies | Commissie I had als opdracht de bestudering van de relevante grondwetsartikelen (speciaal art. 60). Leden hiervan waren: Van Eysinga, Beaufort, François, Van Kleffens, Kolff en Van Poelje. Commissie II had als opdracht de bestudering van internationale wetgevende organen. Leden hiervan waren: Van Eysinga, Bruins Slot, Fortanier-De Wit, Van Heuven Goedhart, Patijn en De Vries. Commissie III had als opdracht de bestudering van de samenwerking tussen regering en parlement. Leden hiervan waren: Van Eysinga, De Block, Burger, Klompé, Kluyver en Van der Pot. Daarnaast werden een redactiecommissie en enkele commissies ad hoc ingesteld. |
| Verslagen | Eerste tussenadvies inzake art. 58-60 Grondwet [geheim, ongepubliceerd, 16-9-1950]
Tweede tussenadvies aangaande de organisatie van de samenwerking tussen Regering en Staten-Generaal [geheim, ongepubliceerd, 6-12-1950]
Eindrapport van de Commissie nopens de samenwerking tussen regering en Staten-Generaal inzake het buitenlands beleid (9 Juli 1951). |
| Opmerkingen | - De commissie werd ingesteld bij ministeriële beschikking van 25-4-1950; de installatie vond plaats op 19-5-1950, ontbinding vond plaats op 22-8-1951. - Stukken van de commissie werden eveneens toegestuurd aan 'Prof. van Boetzelaer, Dr. Stuyt en A.N. Molenaar'. - Van de redactiecommissie zijn geen notulen aangetroffen. |
- Eysinga, W.J.M. van (Voorzitter)
- Panhuys, H.F. van (Secretaris)
- Vermeulen, W.H. (Adjunct-secretaris)
- Beaufort, L.J.C. (KVP)
- Block, A.L. de (KVP)
- Bruins Slot, J.A.H.J.S. (ARP)
- Burger, J.A.W. (PVDA)
- Fortanier-de Wit, A. (VVD)
- François, J.P.A.
- Heuven Goedhart, G.J. van (PVDA)
- Kleffens, A. van
- Klompé, M.A.M. (KVP)
- Kluyver, C.A.
- Kolff, G. (CHU)
- Patijn, C.L. (PVDA)
- Poelje, G.A. van (PVDA)
- Pot, C.W. van der
- Vries, C.W. de
Overige betrokkenen, personen
Overige betrokkenen, instellingen
| 1 | |
| Aard van de documentatie | commissiearchief; ambtelijke ondersteuning |
| Naam archiefvormer/collectie (Periode archief) |
Archief ministerie van Buitenlandse Zaken (1945-1954) |
| Vindplaats (Kenmerk toegang) |
Nationaal Archief, Den Haag (2.05.117) |
| Openbaarheid | volledig |
| Soort toegang(en) | inventaris |
| Kenmerk toegang | 2.05.117 |
| Inventarisnummers | 27289-27302 |
| Inhoud | inv. nrs. 27289-27291. Staatscommissie Herziening Grondwet [Comissie-Van Schaik] en Commissie nopens de samenwerking tussen regering en Staten-Generaal inzake het buitenlandse beleid (Commissie Van Eysinga). Algemeen, 1951-1953. Ambtelijk dossier ter voorbereiding van wetsontwerpen voor de partiële herziening van de grondwet van 1953. Het dossier is gevormd door J.P.A. François en H.F. van Panhuys, als juridisch adviseur (in de stukken: JAFR) resp. referendaris werkzaam bij het ministerie.) - inv. nr. 27289. (1950) juni-augustus 1951. Correspondentie, nota's, ontwerpen en notities ter voorbereiding van een wetsvoorstel betreffende de buitenlandse betrekkingen. Het dossier bevat tevens het interim-rapport van de commissie-Van Schaik, een concept-eindrapport van de Commissie-Van Eysinga en enkele knipsels alsmede fragmenten uit de notulen van de ministerraad en van een adviseursvergadering van hoofdambtenaren betreffende het wetsontwerp. - inv. nr. 27290. September-december 1951. Correspondentie, nota's, ontwerpen, knipsels, Kamerstukken en notities inzake de voorbereiding van een wetsvoorstel betreffende de buitenlandse betrekkingen en van een officiële reactie op het rapport van de Commissie-Van Eysinga. Tevens stukken van een adviseursvergadering van hoofdambtenaren betreffende het wetsontwerp. - inv. nr. 27291. 1952-1953. Correspondentie, nota's, ontwerpen, knipsels, documentatie, Kamerstukken en notities inzake het wetsvoorstel betreffende de buitenlandse betrekkingen en het eindrapport van de Commissie-Van Eysinga. Kamerstukken. Verzoeken om informatie over de grondwetsherziening afkomstig van diplomatieke posten en pers in het buitenland.
inv. nrs. 27292-27302. Commissie nopens de samenwerking tussen regering en Staten-Generaal inzake het buitenlands beleid. 1949 - 1952. De stukken zijn deels ambtelijk, deels afkomstig uit het commissiearchief. Het dossier is gevormd door J.P.A. François en H.F. van Panhuys, als juridisch adviseur (in de stukken: JAFR) resp. referendaris werkzaam bij het ministerie van Buitenlandse Zaken. Van Panhuys was secretaris van de Commissie-Van Eysinga, François lid. - inv. nr. 27292. Instelling, 1949-1950. Overwegend ambtelijk dossier betreffende de instelling en taken van de Commissie-Van Eysinga; tevens enkele commissiestukken uit het ledendossier van François. Correspondentie, nota's, notities en documentatie alsmede enkele convocaties, een nota van de Commissie-Van Schaik en een nota van een commissie Verdragen. - inv. nr. 27293. Correspondentie, 1950. Dossier met stukken uit het ledendossier van François en het secretariaatsarchief van de Commissie-Van Eysinga. De omslag bevat ook ambtelijke stukken en heeft betrekking op zowel de instelling van de commissie als het functioneren ervan. Convocaties, andere correspondentie en nota's. - inv. nr. 27294. Correspondentie, (1950-) 1951. - inv. nr. 27295. Correspondentie, 1952. Dossier, gevormd uit het ledendossier van François en het secretariaatsarchief van de Commissie-Van Eysinga. De omslag bevat ook ambtelijke stukken en heeft betrekking op zowel het functioneren van de commissie als de ontbinding ervan. Bevat convocaties en andere correspondentie met bijlagen, maar ook nota's en stukken voor de ministerraad. - inv. nr. 27296. Vergaderstukken, 1950-1951. Dossier uit het commissiarchief met nota's, notulen, convocaties, correspondentie en een concept-eindrapport. Enkele stukken zijn afkomstig van de Commissie-Van Schaik, één nota is opgesteld door de Calvinistische Juristen Vereniging. - inv. nr. 27297. Documenten 1-80, 1950-1951. Dossier uit het commissiearchief met genummerde afschriften van nota's van de commissie en enkele ongenummerde nota's. De nummers 40 en 75 ontbreken, van de nummers 34-80 is een inhoudsoverzicht aanwezig. - inv. nr. 27298. Plenaire vergaderingen, 1950-1951. Dossier uit het commissiearchief met notulen van de plenaire vergaderingen 1-19. - inv. nr. 27299. Inlichtingen uit het buitenland, 1950-1951 (1952). Overwegend ambtelijk dossier met knipsels, telegrammen en correspondentie betreffende inlichtingen over grondwettelijke regelingen in het buitenland. - inv. nr. 27300. Redactiecommissie; eindrapport, 1951. Dossier van het commissiesecretariaat betreffende de redactiecommissie. Het betreft het eindrapport, concepten van het eindrapport (waaronder het genummerde stuk met nummer 75), correspondentie en nota's. - inv. nr. 27301. Voorstellen wijziging grondwetsartikelen betreffende buitenlandse betrekkingen, 1951. Ambtelijk dossier betreffende de voorbereiding van het wetsvoorstel ten aanzien van de buitenlandse betrekkingen in verband met de partiële grondwetsherziening, waarschijnlijk afkomstig van de afdeling Verdragen (DKP/VE) van A.M. Stuyt: nota's, notities en concepten van een wetsontwerp, hoofdzakelijk augustus 1951. - inv. nr. 27302. Kamerstukken inzake de grondwetsherziening tot wijziging en aanvulling van bepalingen betreffende buitenlandse betrekkingen, alsmede opmerkingen naar aanleiding van de Regeringsnota met betrekking tot het eindrapport van de Commissie-Van Eysinga, 1952. Ambtelijk dossier met Kamerstukken, (concepten van) redes van de minister van Buitenlandse Zaken in de Tweede Kamer, amendementen en nota's van wijziging.
|
| 2 | |
| Aard van de documentatie | ambtelijke ondersteuning; overige documentatie |
| Naam archiefvormer/collectie (Periode archief) |
ministerie van Binnenlandse Zaken, afdeling Wetgeving en Juridische Zaken (1946-1954) |
| Vindplaats (Kenmerk toegang) |
Nationaal Archief, Den Haag (2.04.62) |
| Openbaarheid | volledig |
| Soort toegang(en) | inventaris |
| Kenmerk toegang | 2.04.62 |
| Inventarisnummers | 4-5, 123-125 |
| Inhoud | inv. nrs. 4-5. Grondwetsherziening 1953. Ambtelijk dossier inzake de grondwetsherziening van 1953, dat deels betrekking heeft op de Commissie-Van Eysinga (vgl. m.n. nrs. IV, VIII en VIIIa). Het dossier is verdeeld in omslagen waarvan de meeste romeins genummerd zijn en op hun beurt onderverdeeld in arabisch genummerde kleinere eenheden. De romeins genummerde omslagen openen met een gedetailleerde inhoudsopgave; van de opgegeven nummers I-X ontbreekt echter IX (1-7). Inv. nr. 4 bevat de omslagen I-III, V-VI en een ongenummerde omslag; inv. nr. 5 de omslagen IV, VII-VIII en X. De opschriften van de omslagen zijn hieronder overgenomen. - I. Interimrapport Commissie Herziening Grondwet. Notities, ontwerpen en correspondentie ter voorbereiding van het interimrapport van de Commissie-Van Schaik, overwegend van het commissie-secretariaat, 1950-1951. - II. 1-14. Voorstellen inzake wijziging bepalingen betreffende leeftijd meerderjarigheid van de koning. Ambtelijk dossier ter voorbereiding van het wetsontwerp, 1951-1952. - III. 1-2. Voorstellen inzake zittingsduur leden vertegenwoordigende lichamen, staatsnoodrecht en stelsel van stemoverdracht. Ambtelijk dossier betreffende raadpleging door de Commissie-Van Schaik, 1951-1952. - IV. 1-4. Bevoegdheden supra-nationale organen. Ambtelijk dossier betreffende herziening van het wetsontwerp, 1951-1952. - V. 1-6. Voorbereiding collectieve voorstellen. Stukken tot aan de behandeling in de Ministerraad. Ambtelijk dossier ter voorbereiding van de wetsontwerpen, 1951-1952. - VI. 1-3. Advies Raad van State, nader rapport aan de Koningin en indiening collectieve wetsvoorstellen bij de Staten-Generaal' Vervolg van omslag V. - VII. 1-10. Parlementaire behandeling collectieve voorstellen. Vervolg van de omslagen V en VI: ambtelijk dossier betreffende de behandeling van de wetsontwerpen, 1951-1952. - VIII. 1-10. Wijziging en aanvulling bepalingen m.b.t de buitenlandse betrekkingen. Ambtelijk dossier betreffende de behandeling wetsontwerpen; begeleiding in samenwerking met het ministerie van Buitenlandse Zaken, 1951-1953. - VIIIa. 1-10. Wijziging en aanvulling bepalingen betreffende de buitenlandse betrekkingen. Parlementaire behandeling in de 1e en 2e lezing. Vervolg van omslag VIII; ambtelijk dossier betreffende de behandeling van de wetsontwerpen, 1951-1953. - X. 1-6. Plechtige afkondiging en bekendmaking wijzigingen Grondwet. Ambtelijk dossier, 1948, 1952-1953. - Ongenummerde omslag (inv. nr. 4). Deze omslag bevat gedrukte Kamerstukken betreffende grondwetsherziening ten aanzien van de buitenlandse betrekkingen en het eindrapport van de Commissie-Van Eysinga, 1951-1952.
inv .nrs. 123-125. Krantenknipsels, verzameld door de knipseldienst van de Rijksvoorlichtingsdienst (1951-1954). |
| Opmerkingen overig | In deze collectie bevinden zich ook de overige delen van het archief van de Commissie-Van Schaik (inv. nrs. 8, 113-122), de staatscommissie voor grondwetsherziening die nauw met de Commissie-Van Eysinga samenwerkte. Zie voor een nadere beschrijving van deze dossiers onder de Commissie-Van Schaik, in het bijzonder bij subcommissie III. |
| 3 | |
| Aard van de documentatie | ambtelijke ondersteuning, overige documentatie |
| Naam archiefvormer/collectie (Periode archief) |
Ministerie van Algemene Zaken/Kabinet Minister-President (1942-1979) |
| Vindplaats (Kenmerk toegang) |
Nationaal Archief, Den Haag (2.03.01) |
| Openbaarheid | volledig |
| Soort toegang(en) | inventaris |
| Kenmerk toegang | 2.03.01 |
| Inventarisnummers | 1134-1136 |
| Inhoud | inv. nr. 1134. Brief van de Nederlandse Beweging tot Bevordering van de Internationale Vrede en de Internationale Veiligheid met het verzoek om aan de in te stellen Staatscommissie voor de Grondwetsherziening de vraag voor te leggen of de beperking van de staatssouvereiniteit in het belang van een wereldregering moet worden opgenomen in de Grondwet. 1950.
inv. nr. 1135. Stukken betreffende de totstandkoming van grondwetsherzieningen, strekkende tot wijziging van bepalingen inzake de buitenlandse betrekkingen. 1950-1956. Ambtelijk dossier betreffende de grondwetsherzieningen van 1953 en 1956 en de bevindingen van de Commissies-Van Eysinga, Van Schaik en Kranenburg. Het dossier bevat notities voor de minister-president, correspondentie en Kamerstukken.
inv. nr. 1136. Verslagen van Staatscommissies, staatsbladen en krantenknipsels betreffende herzieningen van de Grondwet. 1951-1968. Ambtelijk dossier met overwegend documentatie (verslagen Commissie-Van Schaik, krantenknipsels) en enkele notities. |
| 4 | |
| Aard van de documentatie | ambtelijke ondersteuning |
| Naam archiefvormer/collectie (Periode archief) |
Ministerie van Binnenlandse Zaken, afdeling Grondwetszaken (onbekend) |
| Vindplaats (Kenmerk toegang) |
Nationaal Archief, Den Haag (5.068.5283) |
| Openbaarheid | onbekend |
| Soort toegang(en) | inventaris |
| Kenmerk toegang | 5.068.5283 |
| Inventarisnummers | 1121, 1123 |
| Inhoud | Onderstaande twee inventarisnummers bevatten stukken afkomstig uit het archief van de afdeling Wetgeving en Juridische Zaken van het ministerie van Binnenlandse Zaken.
inv. nr. 1121. Voorbereiding collectieve voorstellen, 1951. Hierin een omslag omslag 'V. Voorbereiding collectieve voorstellen'. Ambtelijk dossier betreffende de voorbereiding van wetsontwerpen voor de partiële grondwetsherziening, waaronder stukken over een overleg met het Seniorenconvent, betreffende de discussie over de uitbreiding van de Tweede Kamer sinds 1947, de minderheidsnota-Donner met marginalia van J.M. Kan en stukken betreffende de bespreking van het interimrapport in de ministerraad.
inv. nr. 1123. Uitbreiding van het aantal leden in de Tweede Kamer en wijziging en aanvulling van de bepalingen betreffende de buitenlandse betrekkingen, 1952. Hierin een omslag 'IX. Behandeling in 2e lezing wijziging inzake uitbreiding aantal leden 2e Kamer'. Ambtelijk dossier betreffende de behandeling van het genoemde voorstel door de ministerraad en de Raad van State, en de indiening bij en behandeling door de beide Kamers. Bevat tevens een verzoekschrift van E. Schilder en een brief van J.H. Willems, beide over de grondwetsherziening betreffende de buitenlandse betrekkingen. |
| Opmerkingen overig | Het archief bevond zich in 2009 nog onder het beheer van het Ministerie van Binnenlandse Zaken, maar zou op afzienbare termijn worden overgedragen aan het Nationaal Archief. |
Opdracht
De Commissie-Van Eysinga werd nagenoeg gelijktijdig ingesteld met de Staatscommissie Herziening Grondwet (de Commissie-Van Schaik). Dat lijkt direct ook de voornaamste verklaring voor de ‘lagere’ status van eerstgenoemde commissie: de Commissie-Van Eysinga was geen staatscommissie maar een ‘ministeriële commissie’. Als het aan minister J.R.H. van Schaik had gelegen, was de commissie, die in de aanloop naar haar instelling als ‘kleine staatscommissie’ werd aangeduid, zelfs in zijn ‘grote’ staatscommissie opgenomen.[1] Minister van Buitenlandse Zaken D.U. Stikker had echter aan zowel Tweede als Eerste Kamer toezeggingen gedaan voor een speciale commissie belast met de recente problemen rond de organisatie van het buitenlands beleid.[2] Nu sinds de Tweede Wereldoorlog internationale verdragen en organisaties steeds belangrijker waren geworden werd het, zoals minister-president W. Drees in zijn installatierede toelichtte, zaak om niet alleen de formele, staatsrechtelijke kant van deze problematiek maar ook de meer praktische verbeteringen in kaart te brengen.[3] Aangezien de commissie-Van Eysinga behalve enkele wetenschappers toch vooral fractiespecialisten en ambtenaren op het gebied van de buitenlandse zaken bijeenbracht leek deze opdracht in goede handen.
Werkwijze
Commissievoorzitter W.J.M. van Eysinga, een volkenrechtprofessor met emeritaat, had zijn opdracht serieus opgevat en was nog voor de installatie van de commissie in april 1950 begonnen om met hulp van zijn secretaris allerhande documentatie voor de commissie te verzamelen.[4] Tijdens de eerste vergadering deelde de voorzitter dan ook mee dat de commissie wat hem betreft direct aan het werk kon: algemene beschouwingen vond Van Eysinga niet nodig. Eventueel konden die wel plaatsvinden in de drie thematische subcommissies waarover de leden zich moesten verdelen. Elk commissielid was lid van één subcommissie, al stond het de leden vrij ook de andere vergaderingen bij te wonen en kregen ze alle stukken toegestuurd. Zelf zou Van Eysinga alle drie de commissies voorzitten.[5]
Subcommissies
De eerste subcommissie, die zich op de relevante grondwetsartikelen moest richten, besteedde geen tijd aan algemene beschouwingen. De vier vergaderingen werden direct gevoerd aan de hand van tekstvoorstellen voor een nieuw artikel 60. De notulen van deze subcommissie, niet voor niets ‘overzicht’ genoemd, geven dan ook slechts hoofdlijnen van de discussie weer.
De twee andere subcommissies tonen een heel ander beeld. Het overleg dat zij voerden over internationale wetgevende organen (subcommissie II) en de samenwerking tussen regering en parlement in meer praktische zin (subcommissie III) was juist vrij algemeen en verkennend. Geen van deze twee subcommissies zou het tot een rapport aan de plenaire brengen: subcommissie II schortte na twee vergaderingen haar werk op in afwachting van internationale ontwikkelingen, subcommissie III vergaderde zelfs maar één keer in afwachting van een nota van haar leden M.A.M. Klompé en J.A.W. Burger. Toen de vergaderingen in augustus (III) en oktober (II) weer verder konden was de commissie-Van Eysinga alweer overgeschakeld op het plenaire bestaan. Met uitzondering van enkele niet-genotuleerde bijeenkomsten van twee gelegenheidscommissies en een redactiecommissie zou verder alles plenair afgehandeld worden.
Plenair
De plenaire stond in de zomer van 1950 met name in het teken van de voorstellen van subcommissie I en een flankerend grondwetsvoorstel van Klompé en Burger.[6] Half augustus zou Van Eysinga deze discussies in een stroomversnelling brengen met zijn ontwerp voor een eerste interim-rapport waarin de conclusies van de commissie-Van Eysinga via de regering konden worden voorgelegd aan de commissie-Van Schaik. Dit tussenrapport verscheen in september en zou aanleiding geven tot een gezamenlijke vergadering van de commissie met een subcommissie van de commissie-Van Schaik in januari 1951.[7]
Na het uitbrengen van het interim-rapport was de plenaire verder gegaan met de materie van de andere twee subcommissies. Ook de meer praktische aanbevelingen voor samenwerking tussen regering en parlement werden in de vorm van een interim-rapport gegoten dat in december 1950 werd uitgebracht.[8] De door subcommissie II opgezette beschouwingen over internationale organen werden in oktober 1950 voortgezet in een tweedaags overleg met enkele Nederlanders die als gedelegeerde bij de recente bijeenkomst van de Raad van Europa waren geweest.[9] Op latere momenten zou ook de betrokkenheid van verschillende commissieleden bij de diverse internationale organen van grote waarde blijken.[10] Daarnaast bleef de plenaire begin 1951 aan de hand van nota’s van gelegenheidscommissies actief met allerhande meer praktische vraagstukken van nationale schaal zoals een conflict dat in de Tweede Kamer was ontstaan tussen Burger en minister Stikker[11] en de rol van de Eerste Kamer bij het overleg tussen parlement en regering.[12]
Eind maart leken alle relevante onderwerpen behandeld. De commissie koos er bewust voor om alle door haar behandelde materie - dus ook de onderwerpen die al in interim-rapporten waren behandeld – in één nieuw, alles omvattend eindrapport te verwerken.[13] De redactiecommissie, waarvan geen notulen maar slechts enkele conceptteksten zijn aangetroffen, moest hiervoor een voorzet geven.[14] De redactiecommissie bood in mei 1951 haar ontwerp aan met de toelichting dat zij de vrijheid had genomen eigen conclusies of inzichten te laten prevaleren boven die van de commissie als geheel – ook al omdat de conclusies van de commissie haar niet altijd helder waren. Het ontwerp diende dan ook nadrukkelijk als discussiestuk.[15] Inderdaad stroomden de schriftelijke amendementen al snel binnen en ook de vergaderingen in deze ‘redactiefase’ kenden nog een aantal fundamentele discussies.
Half juni moesten deze discussies echter snel worden afgerond. De regering had, met het oog op een tussentijdse grondwetsherziening, de commissie-Van Schaik gevraagd om een interim-rapport over onder meer de buitenlandse betrekkingen. Een definitief advies van de commissie-Van Eysinga op het terrein van de grondwetsbepalingen zou hiertoe noodzakelijk zijn. Het betreffende hoofdstuk van het eindrapport werd nog versneld aan de regering en aan de grondwetscommissie toegestuurd, maar zou in de overwegingen van de commissie-Van Schaik geen rol meer spelen.[16]
Rapportage
Op 9 juli 1951 rondde de commissie vervolgens in een laatste vergadering haar volledige eindrapport af.[17] Dat de regering bij de voorbereiding van de wetsvoorstellen dit rapport in zijn geheel nog wel goed had bestudeerd bleek onder meer uit een afzonderlijke nota bij het wetsontwerp waarin de conclusies van de commissie-Van Eysinga werden besproken.[18] De aanbevelingen van de commissie op grondwetsgebied zouden, samen met de wijzigingen en aanvullingen die de Commissie-Van Schaik hierop had aangebracht, de basis leggen voor een succesvolle grondwetswijziging in 1953. In 1956 zouden op advies van de Commissie-Kranenburg deze nieuwe bepalingen nog licht worden aangepast. De niet-grondwettelijke aanbevelingen van de Commissie-Van Eysinga lieten zich in de zelfde periode zien in wijzigingen van de praktijken en cultuur in de samenwerking tussen regering en parlement op het gebied van de buitenlandse betrekkingen.[19]
Memorandum Boon aan minister e.a. dd. 16-02-1950 in commissiearchief (1), NL-HaNA, BuZa/Code-Archief 45-54, 2.05.117, inv.nr. 27292.
Uittreksels uit de Handelingen de Tweede Kamer van 23-11-1949 en de Eerste Kamer van 14-02-1950 werden op 10-05-1950 meegestuurd met de uitnodigingen voor de installatievergadering. Zie commissiearchief (1) inv.nr. 27292.
Installatierede in eindverslag 09-07-1951, 43-44.
Zie de documentatie in de commissiestukken doc 1- t/m doc 3 (commissiearchief (1) inv.nr. 27297) en in het ongenummerde stuk van 26-05-1950 (commissiearchief (1) inv.nr. 27293) en de correspondentie ter verkrijging van deze gegevens in commissiearchief (1) inv.nr. 27299.
Nota Klompé en Burger 29-07-1950 (doc 24) in commissiearchief (1) inv.nr. 27297.
Interimverslag 16-09-1950. Van de gecombineerde vergadering die op 17-01-1951 plaatsvond zijn geen notulen gemaakt. Wel stelde subcommissie III van de Commissie-Van Schaik een verslag op van de verschilpunten, dit werd de commissie op 05-03-1951 toegestuurd en is te vinden in commissiearchief (1) inv.nr. 27296.
Zie bijvoorbeeld de stukken van Van Kleffens (dd. 25-01-1951) over de Raad van Europa en stukken van Bruins Slot (doc 58) en Van Kleffens (doc 60) over de Benelux in commissiearchief (1) inv.nr. 27294.
Zie het verslag subcommissie De Vries, dat niet gedateerd is maar werd besproken in de vergadering van 16-02-1951. Zie over deze kwestie ook de correspondentie tussen Burger en Van Eysinga in commissiearchief (1) inv.nr. 27297 en de memo’s en correspondentie van het ministerie van Buitenlandse Zaken hierover in commissiearchief (1) inv.nr. 27294.
Zie het verslag subcommissie-François, dat niet gedateerd is maar werd besproken in de vergadering van 29-03-1951.
Dat er toch bijeenkomsten hebben plaatsgevonden blijkt uit een brief van De Vries aan de redactiecommissie (ongedateerd, fotonummer 38799) over de te volgen werkwijze. Commissiearchief (1) inv.nr. 27300.
Het ontwerp-eindrapport van de redactiecommissie (doc 63) werd blijkens een aanbiedingsbrief van De Vries (doc 64) op 09-05-1951 aan de commissieleden aangeboden. Commissiearchief (1) inv.nr. 27297.
Zie de ‘Nota naar aanleiding van het eindrapport van de Commissie nopens de samenwerking tussen Regering en Staten-Generaal inzake het buitenlands beleid’ in Handelingen Tweede Kamer 1951-1952, Bijlage 2374 nr. 5.
J.W.L. Brouwer, ‘Buitenlandse Zaken: een eenzaam “Atlanticus” tussen “Europeanen”’ in: J.J.M. Ramakers (ed.), Het kabinet-Drees II (1951-1952). In de schaduw van de Koreacrisis (Nijmegen 1997) 682, 688-689; Carla Hoetink en Karin van Leeuwen, ‘Dilemmas of democracy. National and supranational concerns for a democratic Europe in early postwar Netherlands’, in: W. van Meurs e.a. (red.), Creative crises of democracy (te verschijnen 2010).
Noten
| [1] |
Memorandum Boon aan minister e.a. dd. 16-02-1950 in commissiearchief (1), NL-HaNA, BuZa/Code-Archief 45-54, 2.05.117, inv.nr. 27292. |
| [2] |
Uittreksels uit de Handelingen de Tweede Kamer van 23-11-1949 en de Eerste Kamer van 14-02-1950 werden op 10-05-1950 meegestuurd met de uitnodigingen voor de installatievergadering. Zie commissiearchief (1) inv.nr. 27292. |
| [3] |
Installatierede in eindverslag 09-07-1951, 43-44. |
| [4] |
Zie de documentatie in de commissiestukken doc 1- t/m doc 3 (commissiearchief (1) inv.nr. 27297) en in het ongenummerde stuk van 26-05-1950 (commissiearchief (1) inv.nr. 27293) en de correspondentie ter verkrijging van deze gegevens in commissiearchief (1) inv.nr. 27299. |
| [5] | |
| [6] |
Nota Klompé en Burger 29-07-1950 (doc 24) in commissiearchief (1) inv.nr. 27297. |
| [7] |
Interimverslag 16-09-1950. Van de gecombineerde vergadering die op 17-01-1951 plaatsvond zijn geen notulen gemaakt. Wel stelde subcommissie III van de Commissie-Van Schaik een verslag op van de verschilpunten, dit werd de commissie op 05-03-1951 toegestuurd en is te vinden in commissiearchief (1) inv.nr. 27296. |
| [8] | |
| [9] | |
| [10] |
Zie bijvoorbeeld de stukken van Van Kleffens (dd. 25-01-1951) over de Raad van Europa en stukken van Bruins Slot (doc 58) en Van Kleffens (doc 60) over de Benelux in commissiearchief (1) inv.nr. 27294. |
| [11] |
Zie het verslag subcommissie De Vries, dat niet gedateerd is maar werd besproken in de vergadering van 16-02-1951. Zie over deze kwestie ook de correspondentie tussen Burger en Van Eysinga in commissiearchief (1) inv.nr. 27297 en de memo’s en correspondentie van het ministerie van Buitenlandse Zaken hierover in commissiearchief (1) inv.nr. 27294. |
| [12] |
Zie het verslag subcommissie-François, dat niet gedateerd is maar werd besproken in de vergadering van 29-03-1951. |
| [13] | |
| [14] |
Dat er toch bijeenkomsten hebben plaatsgevonden blijkt uit een brief van De Vries aan de redactiecommissie (ongedateerd, fotonummer 38799) over de te volgen werkwijze. Commissiearchief (1) inv.nr. 27300. |
| [15] |
Het ontwerp-eindrapport van de redactiecommissie (doc 63) werd blijkens een aanbiedingsbrief van De Vries (doc 64) op 09-05-1951 aan de commissieleden aangeboden. Commissiearchief (1) inv.nr. 27297. |
| [16] |
Notulen plenair 25-06-1951. Zie ook interimverslag Commissie-Van Schaik 11-07-1951. |
| [17] | |
| [18] |
Zie de ‘Nota naar aanleiding van het eindrapport van de Commissie nopens de samenwerking tussen Regering en Staten-Generaal inzake het buitenlands beleid’ in Handelingen Tweede Kamer 1951-1952, Bijlage 2374 nr. 5. |
| [19] |
J.W.L. Brouwer, ‘Buitenlandse Zaken: een eenzaam “Atlanticus” tussen “Europeanen”’ in: J.J.M. Ramakers (ed.), Het kabinet-Drees II (1951-1952). In de schaduw van de Koreacrisis (Nijmegen 1997) 682, 688-689; Carla Hoetink en Karin van Leeuwen, ‘Dilemmas of democracy. National and supranational concerns for a democratic Europe in early postwar Netherlands’, in: W. van Meurs e.a. (red.), Creative crises of democracy (te verschijnen 2010). |
Grondwetten
De discussies in de notulen hebben de hieronder vermelde grondwet tot uitgangspunt.Kies voor de integrale grondwettekst: pdf-grondwet.
Kies voor de historie per artikel: Nederlandse grondwet (PDC).
Instellingsbesluit
Notulen
Plenair:- 1950-05-19 (pdf)
- 1950-07-04 (pdf)
- 1950-08-01 (pdf)
- 1950-08-21 (pdf)
- 1950-08-29 (pdf)
- 1950-09-12 (pdf)
- 1950-10-11_12 (pdf)
- 1950-10-21 (pdf)
- 1951-01-04 (pdf)
- 1951-01-23 (pdf)
- 1951-02-02 (pdf)
- 1951-02-16 (pdf)
- 1951-03-01 (pdf)
- 1951-03-12 (pdf)
- 1951-03-29 (pdf)
- 1951-05-24 (pdf)
- 1951-06-04 (pdf)
- 1951-06-25 (pdf)
- 1951-07-09 (pdf)
Verslag
Plenair: Subcommissie:Ontbindingsbesluit
Zoeksystemen
Algemeen:
| Opdracht commissie | adviseren over en bevorderen van nauwere samenwerking tussen regering en Staten-Generaal in zake het buitenlands beleid |
| Jaren | 1950-1951 |
| Aantal bijeenkomsten | 19 |
| Datum eindverslag | 9-7-1951 |
| Subcommissies | Commissie I had als opdracht de bestudering van de relevante grondwetsartikelen (speciaal art. 60). Leden hiervan waren: Van Eysinga, Beaufort, François, Van Kleffens, Kolff en Van Poelje. Commissie II had als opdracht de bestudering van internationale wetgevende organen. Leden hiervan waren: Van Eysinga, Bruins Slot, Fortanier-De Wit, Van Heuven Goedhart, Patijn en De Vries. Commissie III had als opdracht de bestudering van de samenwerking tussen regering en parlement. Leden hiervan waren: Van Eysinga, De Block, Burger, Klompé, Kluyver en Van der Pot. Daarnaast werden een redactiecommissie en enkele commissies ad hoc ingesteld. |
| Verslagen | Eerste tussenadvies inzake art. 58-60 Grondwet [geheim, ongepubliceerd, 16-9-1950]
Tweede tussenadvies aangaande de organisatie van de samenwerking tussen Regering en Staten-Generaal [geheim, ongepubliceerd, 6-12-1950]
Eindrapport van de Commissie nopens de samenwerking tussen regering en Staten-Generaal inzake het buitenlands beleid (9 Juli 1951). |
| Opmerkingen | - De commissie werd ingesteld bij ministeriële beschikking van 25-4-1950; de installatie vond plaats op 19-5-1950, ontbinding vond plaats op 22-8-1951. - Stukken van de commissie werden eveneens toegestuurd aan 'Prof. van Boetzelaer, Dr. Stuyt en A.N. Molenaar'. - Van de redactiecommissie zijn geen notulen aangetroffen. |
Leden:
Overige betrokkenen:
Archivalia:
| 1 | |
| Aard van de documentatie | commissiearchief; ambtelijke ondersteuning |
| Naam archiefvormer/collectie (Periode archief) |
Archief ministerie van Buitenlandse Zaken (1945-1954) |
| Vindplaats (Kenmerk toegang) |
Nationaal Archief, Den Haag (2.05.117) |
| Openbaarheid | volledig |
| Soort toegang(en) | inventaris |
| Kenmerk toegang | 2.05.117 |
| Inventarisnummers | 27289-27302 |
| Inhoud | inv. nrs. 27289-27291. Staatscommissie Herziening Grondwet [Comissie-Van Schaik] en Commissie nopens de samenwerking tussen regering en Staten-Generaal inzake het buitenlandse beleid (Commissie Van Eysinga). Algemeen, 1951-1953. Ambtelijk dossier ter voorbereiding van wetsontwerpen voor de partiële herziening van de grondwet van 1953. Het dossier is gevormd door J.P.A. François en H.F. van Panhuys, als juridisch adviseur (in de stukken: JAFR) resp. referendaris werkzaam bij het ministerie.) - inv. nr. 27289. (1950) juni-augustus 1951. Correspondentie, nota's, ontwerpen en notities ter voorbereiding van een wetsvoorstel betreffende de buitenlandse betrekkingen. Het dossier bevat tevens het interim-rapport van de commissie-Van Schaik, een concept-eindrapport van de Commissie-Van Eysinga en enkele knipsels alsmede fragmenten uit de notulen van de ministerraad en van een adviseursvergadering van hoofdambtenaren betreffende het wetsontwerp. - inv. nr. 27290. September-december 1951. Correspondentie, nota's, ontwerpen, knipsels, Kamerstukken en notities inzake de voorbereiding van een wetsvoorstel betreffende de buitenlandse betrekkingen en van een officiële reactie op het rapport van de Commissie-Van Eysinga. Tevens stukken van een adviseursvergadering van hoofdambtenaren betreffende het wetsontwerp. - inv. nr. 27291. 1952-1953. Correspondentie, nota's, ontwerpen, knipsels, documentatie, Kamerstukken en notities inzake het wetsvoorstel betreffende de buitenlandse betrekkingen en het eindrapport van de Commissie-Van Eysinga. Kamerstukken. Verzoeken om informatie over de grondwetsherziening afkomstig van diplomatieke posten en pers in het buitenland.
inv. nrs. 27292-27302. Commissie nopens de samenwerking tussen regering en Staten-Generaal inzake het buitenlands beleid. 1949 - 1952. De stukken zijn deels ambtelijk, deels afkomstig uit het commissiearchief. Het dossier is gevormd door J.P.A. François en H.F. van Panhuys, als juridisch adviseur (in de stukken: JAFR) resp. referendaris werkzaam bij het ministerie van Buitenlandse Zaken. Van Panhuys was secretaris van de Commissie-Van Eysinga, François lid. - inv. nr. 27292. Instelling, 1949-1950. Overwegend ambtelijk dossier betreffende de instelling en taken van de Commissie-Van Eysinga; tevens enkele commissiestukken uit het ledendossier van François. Correspondentie, nota's, notities en documentatie alsmede enkele convocaties, een nota van de Commissie-Van Schaik en een nota van een commissie Verdragen. - inv. nr. 27293. Correspondentie, 1950. Dossier met stukken uit het ledendossier van François en het secretariaatsarchief van de Commissie-Van Eysinga. De omslag bevat ook ambtelijke stukken en heeft betrekking op zowel de instelling van de commissie als het functioneren ervan. Convocaties, andere correspondentie en nota's. - inv. nr. 27294. Correspondentie, (1950-) 1951. - inv. nr. 27295. Correspondentie, 1952. Dossier, gevormd uit het ledendossier van François en het secretariaatsarchief van de Commissie-Van Eysinga. De omslag bevat ook ambtelijke stukken en heeft betrekking op zowel het functioneren van de commissie als de ontbinding ervan. Bevat convocaties en andere correspondentie met bijlagen, maar ook nota's en stukken voor de ministerraad. - inv. nr. 27296. Vergaderstukken, 1950-1951. Dossier uit het commissiarchief met nota's, notulen, convocaties, correspondentie en een concept-eindrapport. Enkele stukken zijn afkomstig van de Commissie-Van Schaik, één nota is opgesteld door de Calvinistische Juristen Vereniging. - inv. nr. 27297. Documenten 1-80, 1950-1951. Dossier uit het commissiearchief met genummerde afschriften van nota's van de commissie en enkele ongenummerde nota's. De nummers 40 en 75 ontbreken, van de nummers 34-80 is een inhoudsoverzicht aanwezig. - inv. nr. 27298. Plenaire vergaderingen, 1950-1951. Dossier uit het commissiearchief met notulen van de plenaire vergaderingen 1-19. - inv. nr. 27299. Inlichtingen uit het buitenland, 1950-1951 (1952). Overwegend ambtelijk dossier met knipsels, telegrammen en correspondentie betreffende inlichtingen over grondwettelijke regelingen in het buitenland. - inv. nr. 27300. Redactiecommissie; eindrapport, 1951. Dossier van het commissiesecretariaat betreffende de redactiecommissie. Het betreft het eindrapport, concepten van het eindrapport (waaronder het genummerde stuk met nummer 75), correspondentie en nota's. - inv. nr. 27301. Voorstellen wijziging grondwetsartikelen betreffende buitenlandse betrekkingen, 1951. Ambtelijk dossier betreffende de voorbereiding van het wetsvoorstel ten aanzien van de buitenlandse betrekkingen in verband met de partiële grondwetsherziening, waarschijnlijk afkomstig van de afdeling Verdragen (DKP/VE) van A.M. Stuyt: nota's, notities en concepten van een wetsontwerp, hoofdzakelijk augustus 1951. - inv. nr. 27302. Kamerstukken inzake de grondwetsherziening tot wijziging en aanvulling van bepalingen betreffende buitenlandse betrekkingen, alsmede opmerkingen naar aanleiding van de Regeringsnota met betrekking tot het eindrapport van de Commissie-Van Eysinga, 1952. Ambtelijk dossier met Kamerstukken, (concepten van) redes van de minister van Buitenlandse Zaken in de Tweede Kamer, amendementen en nota's van wijziging.
|
| 2 | |
| Aard van de documentatie | ambtelijke ondersteuning; overige documentatie |
| Naam archiefvormer/collectie (Periode archief) |
ministerie van Binnenlandse Zaken, afdeling Wetgeving en Juridische Zaken (1946-1954) |
| Vindplaats (Kenmerk toegang) |
Nationaal Archief, Den Haag (2.04.62) |
| Openbaarheid | volledig |
| Soort toegang(en) | inventaris |
| Kenmerk toegang | 2.04.62 |
| Inventarisnummers | 4-5, 123-125 |
| Inhoud | inv. nrs. 4-5. Grondwetsherziening 1953. Ambtelijk dossier inzake de grondwetsherziening van 1953, dat deels betrekking heeft op de Commissie-Van Eysinga (vgl. m.n. nrs. IV, VIII en VIIIa). Het dossier is verdeeld in omslagen waarvan de meeste romeins genummerd zijn en op hun beurt onderverdeeld in arabisch genummerde kleinere eenheden. De romeins genummerde omslagen openen met een gedetailleerde inhoudsopgave; van de opgegeven nummers I-X ontbreekt echter IX (1-7). Inv. nr. 4 bevat de omslagen I-III, V-VI en een ongenummerde omslag; inv. nr. 5 de omslagen IV, VII-VIII en X. De opschriften van de omslagen zijn hieronder overgenomen. - I. Interimrapport Commissie Herziening Grondwet. Notities, ontwerpen en correspondentie ter voorbereiding van het interimrapport van de Commissie-Van Schaik, overwegend van het commissie-secretariaat, 1950-1951. - II. 1-14. Voorstellen inzake wijziging bepalingen betreffende leeftijd meerderjarigheid van de koning. Ambtelijk dossier ter voorbereiding van het wetsontwerp, 1951-1952. - III. 1-2. Voorstellen inzake zittingsduur leden vertegenwoordigende lichamen, staatsnoodrecht en stelsel van stemoverdracht. Ambtelijk dossier betreffende raadpleging door de Commissie-Van Schaik, 1951-1952. - IV. 1-4. Bevoegdheden supra-nationale organen. Ambtelijk dossier betreffende herziening van het wetsontwerp, 1951-1952. - V. 1-6. Voorbereiding collectieve voorstellen. Stukken tot aan de behandeling in de Ministerraad. Ambtelijk dossier ter voorbereiding van de wetsontwerpen, 1951-1952. - VI. 1-3. Advies Raad van State, nader rapport aan de Koningin en indiening collectieve wetsvoorstellen bij de Staten-Generaal' Vervolg van omslag V. - VII. 1-10. Parlementaire behandeling collectieve voorstellen. Vervolg van de omslagen V en VI: ambtelijk dossier betreffende de behandeling van de wetsontwerpen, 1951-1952. - VIII. 1-10. Wijziging en aanvulling bepalingen m.b.t de buitenlandse betrekkingen. Ambtelijk dossier betreffende de behandeling wetsontwerpen; begeleiding in samenwerking met het ministerie van Buitenlandse Zaken, 1951-1953. - VIIIa. 1-10. Wijziging en aanvulling bepalingen betreffende de buitenlandse betrekkingen. Parlementaire behandeling in de 1e en 2e lezing. Vervolg van omslag VIII; ambtelijk dossier betreffende de behandeling van de wetsontwerpen, 1951-1953. - X. 1-6. Plechtige afkondiging en bekendmaking wijzigingen Grondwet. Ambtelijk dossier, 1948, 1952-1953. - Ongenummerde omslag (inv. nr. 4). Deze omslag bevat gedrukte Kamerstukken betreffende grondwetsherziening ten aanzien van de buitenlandse betrekkingen en het eindrapport van de Commissie-Van Eysinga, 1951-1952.
inv .nrs. 123-125. Krantenknipsels, verzameld door de knipseldienst van de Rijksvoorlichtingsdienst (1951-1954). |
| Opmerkingen overig | In deze collectie bevinden zich ook de overige delen van het archief van de Commissie-Van Schaik (inv. nrs. 8, 113-122), de staatscommissie voor grondwetsherziening die nauw met de Commissie-Van Eysinga samenwerkte. Zie voor een nadere beschrijving van deze dossiers onder de Commissie-Van Schaik, in het bijzonder bij subcommissie III. |
| 3 | |
| Aard van de documentatie | ambtelijke ondersteuning, overige documentatie |
| Naam archiefvormer/collectie (Periode archief) |
Ministerie van Algemene Zaken/Kabinet Minister-President (1942-1979) |
| Vindplaats (Kenmerk toegang) |
Nationaal Archief, Den Haag (2.03.01) |
| Openbaarheid | volledig |
| Soort toegang(en) | inventaris |
| Kenmerk toegang | 2.03.01 |
| Inventarisnummers | 1134-1136 |
| Inhoud | inv. nr. 1134. Brief van de Nederlandse Beweging tot Bevordering van de Internationale Vrede en de Internationale Veiligheid met het verzoek om aan de in te stellen Staatscommissie voor de Grondwetsherziening de vraag voor te leggen of de beperking van de staatssouvereiniteit in het belang van een wereldregering moet worden opgenomen in de Grondwet. 1950.
inv. nr. 1135. Stukken betreffende de totstandkoming van grondwetsherzieningen, strekkende tot wijziging van bepalingen inzake de buitenlandse betrekkingen. 1950-1956. Ambtelijk dossier betreffende de grondwetsherzieningen van 1953 en 1956 en de bevindingen van de Commissies-Van Eysinga, Van Schaik en Kranenburg. Het dossier bevat notities voor de minister-president, correspondentie en Kamerstukken.
inv. nr. 1136. Verslagen van Staatscommissies, staatsbladen en krantenknipsels betreffende herzieningen van de Grondwet. 1951-1968. Ambtelijk dossier met overwegend documentatie (verslagen Commissie-Van Schaik, krantenknipsels) en enkele notities. |
| 4 | |
| Aard van de documentatie | ambtelijke ondersteuning |
| Naam archiefvormer/collectie (Periode archief) |
Ministerie van Binnenlandse Zaken, afdeling Grondwetszaken (onbekend) |
| Vindplaats (Kenmerk toegang) |
Nationaal Archief, Den Haag (5.068.5283) |
| Openbaarheid | onbekend |
| Soort toegang(en) | inventaris |
| Kenmerk toegang | 5.068.5283 |
| Inventarisnummers | 1121, 1123 |
| Inhoud | Onderstaande twee inventarisnummers bevatten stukken afkomstig uit het archief van de afdeling Wetgeving en Juridische Zaken van het ministerie van Binnenlandse Zaken.
inv. nr. 1121. Voorbereiding collectieve voorstellen, 1951. Hierin een omslag omslag 'V. Voorbereiding collectieve voorstellen'. Ambtelijk dossier betreffende de voorbereiding van wetsontwerpen voor de partiële grondwetsherziening, waaronder stukken over een overleg met het Seniorenconvent, betreffende de discussie over de uitbreiding van de Tweede Kamer sinds 1947, de minderheidsnota-Donner met marginalia van J.M. Kan en stukken betreffende de bespreking van het interimrapport in de ministerraad.
inv. nr. 1123. Uitbreiding van het aantal leden in de Tweede Kamer en wijziging en aanvulling van de bepalingen betreffende de buitenlandse betrekkingen, 1952. Hierin een omslag 'IX. Behandeling in 2e lezing wijziging inzake uitbreiding aantal leden 2e Kamer'. Ambtelijk dossier betreffende de behandeling van het genoemde voorstel door de ministerraad en de Raad van State, en de indiening bij en behandeling door de beide Kamers. Bevat tevens een verzoekschrift van E. Schilder en een brief van J.H. Willems, beide over de grondwetsherziening betreffende de buitenlandse betrekkingen. |
| Opmerkingen overig | Het archief bevond zich in 2009 nog onder het beheer van het Ministerie van Binnenlandse Zaken, maar zou op afzienbare termijn worden overgedragen aan het Nationaal Archief. |
Werkwijze:
Scans:
Grondwetten
De discussies in de notulen hebben de hieronder vermelde grondwet tot uitgangspunt.Kies voor de integrale grondwettekst: pdf-grondwet.
Kies voor de historie per artikel: Nederlandse grondwet (PDC).
Instellingsbesluit
Notulen
Plenair:- 1950-05-19 (pdf)
- 1950-07-04 (pdf)
- 1950-08-01 (pdf)
- 1950-08-21 (pdf)
- 1950-08-29 (pdf)
- 1950-09-12 (pdf)
- 1950-10-11_12 (pdf)
- 1950-10-21 (pdf)
- 1951-01-04 (pdf)
- 1951-01-23 (pdf)
- 1951-02-02 (pdf)
- 1951-02-16 (pdf)
- 1951-03-01 (pdf)
- 1951-03-12 (pdf)
- 1951-03-29 (pdf)
- 1951-05-24 (pdf)
- 1951-06-04 (pdf)
- 1951-06-25 (pdf)
- 1951-07-09 (pdf)